🗊Презентация Атом тұрақтылығының шарттары

Атом тұрақтылығының шарттары.

Білген сайын келеді біле бергің, біле беру емес пе тілегі елдің Білген сайын келеді біле бергің, біле беру емес пе тілегі елдің

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары - электрондық қабаттар және алғашқы 20 элементтердегі электрондардың орналасуын қайталау

Сабақтың мақсаты: Химия және физика курстарынан алған білімдерін пайдалана отырып , атомдағы электрондардың құрылысымен тереңірек таныстыру, электронның күйін сипаттайтын квант сандары туралы білім беру

Атом-молекулалық ілімінің негізгі қағидалары: Атом-молекулалық ілімін жасаған орыс ғалымы Михаил Васильевич Ломоносов, VIII ғасыр.

Элемент атомының қасиеттері: Атом радиусы-ядроның өзегінен сыртқы электронға дейінгі қашықтық. Иондану энергиясы-бейтарап атомнан бір электронды жұлып алуға жұмсалатын энергия. Электрон тартқыштық-бейтарап атомға бір электронды қосқанда бөлінетін не сіңірілетін энергия. Электртерістілік-элементтің сыртқы валентілік қабатының аяқталуын сипаттайды

Натрий атомының құрамы Натрий атомының құрамы Хлор атомының құрамы

Оқытудың күтілетін нәтижелері Атомдағы электрондардың құрылысымен тереңірек танысады «электрон бұлты », «орбиталь», «энергетикалық деңгей», «энергетикалық деңгейше», «квант сандары», ұғымдары мен түсініктерін білетін болады «квант сандары» атомдағы электрондардың энергиясын, орбиталь пішінін, санын анықтай алатын болады Квант сандарын пайдалана отырып атомдағы электрондардың күйін сипаттай алады

Атом құрылысының бірінші кванттық теориясын Нильс Бор 1913 ж. ұсынған,кейіннен XX ғасырдың 20 – жылдарында Л.де Бройль, Атом құрылысының бірінші кванттық теориясын Нильс Бор 1913 ж. ұсынған,кейіннен XX ғасырдың 20 – жылдарында Л.де Бройль, В.Гейзенберг,Э. Шредингер кванттық механиканың дамуына өз үлестерін қосты.

Атомның химиялық қасиеті – электрондық қабатының құрылысына тәуелді

Электрондар – микробөлшектер, олардың атомдағы қозғалысын кванттық механика зерттейді.Ол элементар бөлшектердің әрекеттесуі мен тәртібін қарастырады. Электрондар – микробөлшектер, олардың атомдағы қозғалысын кванттық механика зерттейді.Ол элементар бөлшектердің әрекеттесуі мен тәртібін қарастырады.

Электрондық бұлт Атомдағы электрондар қозғалысының траекториясы белгісіз,кванттық механикада ядро маңындағы кеңістікте электрондар болу ықтималдығын – электрондық бұлт , ядро маңындағы электронның болу ықтималдығы 90 % жоғары кеңістікті орбиталь деп атайды.

Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз.

Электрондық қабат деп– бір энергетикалық деңгейдегі электрондардың жиынтығын айтады. Электрондық қабат деп– бір энергетикалық деңгейдегі электрондардың жиынтығын айтады.

Энергетикалық деңгейде орналасқан электрон саны Энергетикалық деңгейде орналасқан электрон саны Егер n = 1 болса N = 2 n = 2 болса N =2*22=8 n = 3 болса N =2*32=18

s orbitals

p orbitals

d orbitals

Электронның күйін 4 квант саны сипаттайды Бас квант саны – n электрондардың жалпы энергия қорын және электронның ядродан қандай қашықтықта орналасқан көрсетеді.

Бас квант сандары 1, 2 , 3, 4, 5, 6, 7; Бас квант сандары 1, 2 , 3, 4, 5, 6, 7; Энергетикалық деңгей K,L,M,N,O, P, Q энергетикалық деңгей деп - бас квант сандарының мәндері бірдей орбитальдардың жиынтығы айтады

Орбиталь квант саны – l Орбиталь квант саны – l (қосымша квант саны) электронның энергетикалық күйін және орбитальдардың пішінін көрсетеді

Орбиталь квант сандарының мәндері мен деңгейшелер Орбиталь квант сандарының мәндері мен деңгейшелер

Магнит квант саны - ml пішіндері бірдей орбитальдардың кеңістікте орналасу бағытын көрсетеді. Магнит квант саны - ml пішіндері бірдей орбитальдардың кеңістікте орналасу бағытын көрсетеді.

Спин квант саны – ms электронның өз осінен қай бағытта қозғалатынын көрсетеді.Электрон өз осінен сағат тілінің бағыты бойынша немесе оған қарсы бағытта қозғалуы мүмкін. Спин квант саны – ms электронның өз осінен қай бағытта қозғалатынын көрсетеді.Электрон өз осінен сағат тілінің бағыты бойынша немесе оған қарсы бағытта қозғалуы мүмкін. Осыған сәйкес спин квант саны

Атомдағы электрондарды орбитальдарда орналастыру үшін s және p электрондарының кеңістікте орналасуы А) дұрыс салынған ; б) қате салынған

1925ж Швейцария ғалымы В.Паули атомдардың спектрлерін зерттей келіп мынадай ереже немесе принцип ұсынды: атомда төрт квант сандарының мәні бірдей болатын екі электрон болмайды 1925ж Швейцария ғалымы В.Паули атомдардың спектрлерін зерттей келіп мынадай ереже немесе принцип ұсынды: атомда төрт квант сандарының мәні бірдей болатын екі электрон болмайды

Хунд ережесі Бір деңгейшедегі орналасқан электрондардың спин квант сандарының қосындысы максималь болуы шарт; ол үшін электрондар деңгейшеде алдымен бір- бірден ,соңынан жұптаса орналасады.

Бір орбитальда спиндері қарама –қарсы бағытталған екі электрон ғана орналасады Бір орбитальда спиндері қарама –қарсы бағытталған екі электрон ғана орналасады мысалы: K (n=1) болғанда s (l=0) магнит квант саны 0, орбитальдар саны - 1, максималь электрондар саны -2

Атомдағы электрондардың энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелерде орналасуы Клечковскийдің ережелеріне бағынады Атомдағы электрондардың энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелерде орналасуы Клечковскийдің ережелеріне бағынады

Атомның электрондары оның деңгейлері мен деңгейшелерінде бас және орбиталь квант сандарының қосындысының Атомның электрондары оның деңгейлері мен деңгейшелерінде бас және орбиталь квант сандарының қосындысының (n + l) өсу ретімен орналасады, ал егер екі деңгейше үшін (n + l) – дің мәні бідей болса, онда электрон алдымен l-дің мәні үлкен деңгейшеде орналасады.

Мысалы: 3d мен 4s орбитальдарындағы электрондар үшін 4s (4+0=4) және 3d (3+2=5) біле отырып, алғашқысының энергиясы соңғысынан кішірек екенін, егер n мен l қосындысы бірдей мәнге ие болса, энергия бас квант санының мәніне тәуелді болады. Мысалы: 3d мен 4s орбитальдарындағы электрондар үшін 4s (4+0=4) және 3d (3+2=5) біле отырып, алғашқысының энергиясы соңғысынан кішірек екенін, егер n мен l қосындысы бірдей мәнге ие болса, энергия бас квант санының мәніне тәуелді болады. Мысалы: 3d мен 4p үшін қосынды (3+2=5 , 4+1=5) бірдей 5 –ке тең. Бірақ 3d орбиталінің энергиясы 4p мен салыстырғанда аздау, өйткені біріншісінде n=3 те екіншісінде n=4

периодтық кестеде элемент орналасқан период нөмірі электрон орналасатын энергетикалық деңгей нөмірін және валенттілік электрондар орналасқан - деңгейшелер санын көрсетеді периодтық кестеде элемент орналасқан период нөмірі электрон орналасатын энергетикалық деңгей нөмірін және валенттілік электрондар орналасқан - деңгейшелер санын көрсетеді

Атомдағы электрондардың деңгейлер мен деңгейшелер де орналасуы Атомдағы электрондардың деңгейлер мен деңгейшелер де орналасуы 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d

Тапсырма №1 Тапсырма №1 Атомның электрондық формуласы берілген ол қай элементке сәйкес келеді: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1 a)Ae b)K c)Cr d)V

Тапсырма № 2 Тапсырма № 2 Берілген электрондық конфигурацияның қайсысы үшінші периодтың екінші тобының элементіне сәйкес келеді: a) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4; c) 1s2 2s2 2p6 3s2; b) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5; d) 1s2 2s2 2p6 3s1;

Электрондық конфигурациясы... 3d5 4s1 болатын элемент a) Co; b) V; c) Cr; d)Mn; e)Fe; Мына электрондық конфигурация қайсы элементке тән 1s2 2s2 2p6 3s2 3p63d2 4s2 a) Sc; c)Ti; b) Ca; d)V;

Октет ережесі - s- және p- элементтердің электрондарды қосып, беріп немесе жұптастыру нәтижесінде сыртқы энергетикалық қабатын 8-электронға дейін толтыруға негізделген.

Үйге тапсырма: l = 0 орбитальдарының кеңістіктегі пішіні қандай және қалай аталады? l=1 орбитальдарының кеңістіктегі пішіні қандай және қалай аталады? s ,p, d, f деңгейшелеріндегі орбитальдар саны қандай? Энергетикалық деңгейдегі электрондардың максималь мәні неге тең? S , Sc , Fe, CI, Kr элемент атомдарының соңғы қабаттағы электрондарының күйін сипаттайтын квант сандарын жазыңыз.

Қолданылған әдебиеттер Интернет желісі. 2. “1001 задач по химии” Л.А. Слета, А.В. Черный, Ю.В. Холин изд.“Илекс” “Ранок” Москва –Харьков 2005 г. 3.Бердоносов С.С., Менделеева Е.А., Коробкова М.Н. Химия: методические рекомендации: 8–9 классы. Пособие для учителей. М.: Просвещение, 2004, 191 с. 4. Бердоносов С.С., Бердоносов П.С. Справочник по общей химии. М.: АСТ, Астрель, 2002, 285 с. 5. “Химия пособие репетитор” изд.“ Ростов –на- Дону “Феникс” 1997 г. 6. Большой справочник “Химия” для школьников и поступающих в вузы” изд. Москва “Дрофа” 2000г. http://www. Открытый урок.рф/articles/subjects/4/