🗊Презентация Қалыпты және «аномаль» дисперсия. Оны бақылау әдістері. Дисперсияның электрон теориясының негіздері. (Лекция 13)

Лекция 13 Қалыпты және «аномаль» дисперсия. Оны бақылау әдістері. Дисперсияның электрон теориясының негіздері. Фазалық және топтық жылдамдық. Олардың арасындағы байланыс.

Жарықтың дисперсиясы деп ортаның n сыну көрсеткішінің жарықтың  толқын ұзындығына тәуелділігін айтады. Максвелл теңдеулерінен электромагниттік толқынның (жарықтың) ортада таралу жылдамдығы

Екінші жағынан, оптикада сыну көрсеткіші ортада жарықтың таралу жылдамдығы ал жарық электромагниттік толқынның бір түрі). Сонымен мына қатынас орындалады: (1) - ортаның диэлектірлік өтімділігі.

Тәжірибеде табылған және Тәжірибеде табылған және мәндері арасындағы байқалатын айырмашылық аталған өлшеулердің әртүрлі жиіліктерде жүргізілгендігімен байланысты екендігін көрсетті (оптикалық өлшеулерде ~1015Гц, ал электрлік өлшеулерде ~103Гц).

Электромагниттік толқындардың дисперсиясы байқалатын орталар дисперсиялаушы орталар деп аталады. немесе туындысымен анықталатын физикалық шама зат дисперсиясы деп аталады, ол дисперсиялаушы ортаны сипаттайтын шама. Электромагниттік толқындардың дисперсиясы байқалатын орталар дисперсиялаушы орталар деп аталады. немесе туындысымен анықталатын физикалық шама зат дисперсиясы деп аталады, ол дисперсиялаушы ортаны сипаттайтын шама.

Тәжірибеде толқын ұзындығы өскенде ортаның сыну көрсеткішінің кішіреюі (немесе түсетін толқынның жиілігі өскенде сыну көрсеткішінің өсуі) байқалады. Осындай дисперсия қалыпты дисперсия деп аталады.

Кейбір жағдайларда, түсетін жарықтың толқын ұзындығы кішірейгенде, яғни тербеліс жиілігі артқанда сыну көрсеткішінің кемуі байқалады – бұл аномаль дисперсия деп аталады. Кейбір жағдайларда, түсетін жарықтың толқын ұзындығы кішірейгенде, яғни тербеліс жиілігі артқанда сыну көрсеткішінің кемуі байқалады – бұл аномаль дисперсия деп аталады. λ↓ n ↓, ω↑ n ↓

Егер зат сәулелердің бөлігін жұтатын болса, онда жұту аймағы мен оның маңында дисперсия жүруі аномальді түрде болады, сондықтан ол аномаль дисперсия деп аталады. Суретте АВ – аномаль дисперсия аумағы.�� ̴ λ

Каждый — Красный Охотник-Оранжевый Желает — Жёлтый Знать — Зелёный Где — Голубой Сидит — Синий Фазан - Фиолетовый

Қызыл сәулелер дифракциялық торда күштірек ауытқиды. Күлгін сәулелер призмада күштірек ауытқиды.

Опыт Ньютона был гениально прост. Ньютон догадался направить на призму световой пучок малого поперечного сечения. Пучок солнечного света проходил в затемненную комнату через маленькое отверстие в ставне. Падая на стеклянную призму, он преломлялся и давал на противоположной стене удлиненное изображение с радужным чередованием цветов. Следуя многовековой традиции, согласно которой радуга считалась состоящей из семи основных цветов. Ньютон тоже выделил семь цветов: фиолетовый, синий, голубой, зеленый, желтый, оранжевый и красный. Саму радужную полоску Ньютон назвал спектром. Опыт Ньютона был гениально прост. Ньютон догадался направить на призму световой пучок малого поперечного сечения. Пучок солнечного света проходил в затемненную комнату через маленькое отверстие в ставне. Падая на стеклянную призму, он преломлялся и давал на противоположной стене удлиненное изображение с радужным чередованием цветов. Следуя многовековой традиции, согласно которой радуга считалась состоящей из семи основных цветов. Ньютон тоже выделил семь цветов: фиолетовый, синий, голубой, зеленый, желтый, оранжевый и красный. Саму радужную полоску Ньютон назвал спектром.

spectrum (лат.) - видение.

Жарықтың дисперсия құбылысын бақылауға арналған Ньютонның тәжрибесі сұлбалық түрде көрсетілген. Сындырушы бұрышы А мөлдір призмаға түсетін ақ жарық призмадағы n() сыну көрсеткішінің  толқын ұзындығынан тәуелділігі салдарынан спектрге жіктеледі. Жарықтың дисперсия құбылысын бақылауға арналған Ньютонның тәжрибесі сұлбалық түрде көрсетілген. Сындырушы бұрышы А мөлдір призмаға түсетін ақ жарық призмадағы n() сыну көрсеткішінің  толқын ұзындығынан тәуелділігі салдарынан спектрге жіктеледі.

Ортаның сыну көрсеткіші толқын ұзындық өскенде кішірейеді (ққ.сары....күлгінnқ<nқ.сары<....nкүлгін), яғни жарықтың қызыл сәулесі қызғылт-сарыға қарағанда азырақ сынады бұл қалқада (экранда) тіркеледі. Мөлдір түссіз заттар үшін осындай тәуелділік іс жүзінде әрқашан орындалады (1б-сурет). Ортаның сыну көрсеткіші толқын ұзындық өскенде кішірейеді (ққ.сары....күлгінnқ<nқ.сары<....nкүлгін), яғни жарықтың қызыл сәулесі қызғылт-сарыға қарағанда азырақ сынады бұл қалқада (экранда) тіркеледі. Мөлдір түссіз заттар үшін осындай тәуелділік іс жүзінде әрқашан орындалады (1б-сурет).

Әр түске өзіне тиісті толқын ұзындығы мен жиілігі сәйкес келеді Әр түске өзіне тиісті толқын ұзындығы мен жиілігі сәйкес келеді

Кемпірқосақтын пайда болу шарттары:

Су тамшысында келесі оптикалық құбылыстар байқалады:

Томас Юнг Қызыл + Жасыл + Көгілдір = Ақ жарық 1807 жыл