🗊Презентация So’zak siydik-tanosil a’zolari kasalligidir

So’zak siydik-tanosil a’zolari kasalligidir. USMONOV ILHOMJON

So’zak siydik-tanosil a’zolari kasalligidir. Kasallikning qo’zg’atuvchi gonokokklarni Olmoniyalik olim Neysser 1879 yilda kashf etgan. Gonokokklar Gram usulida manfiy bo’yaladigan diplokokklardir. Ular loviya shaklida bo’lib, uzunligi 1,25 mkm, eni 0,75 mkm ni tashkil etadi. Gonokokklar faqat odam organizmini zararlaydi, tarkibida oqsil moddasi bo’lgan sun’iy oziq muhitlarda yaxshi rivojlanadi.

Amaliy venerologiyada so’zakning quyidagi klinik turlarini farqlash qabul qilingan: 1. Yangi so’zak (kasallik muddati 2 oydan ko’pga cho’zilgan bo’lmasa); a) o’tkir so’zak - kasallik belgilari o’ta rivojlangan; b) o’rtacha o’tkir so’zak - kasallik belgilari rivojlangan; v) torpid, sezilar-sezilmas so’zak - kasallik belgilari kam yoki ahyon-ahyonda namoyon bo’ladi. 2. Surunkali so’zak (kasallik shakllanganiga 2 oydan ko’p vaqt o’tgan). Bunda so’zak jarayoni chuqurlashadi, o’choqli tus oladi, so’zak asoratlari kuzatiladi. Kasallikning klinik belgilari ko’pincha sust bo’ladi, ba’zan u qo’zib turadi. Yillab davom etishi mumkin.

YUQISHI: Kasallik katta yoshdagi kishilarga jinsiy aloqa paytida yuqadi. Bolalarga nojinsiy yo’l bilan: kasallikka chalingan ota-onalaridan va uy-ro’zg’or buyumlari orqali yuqadi.

IMMUNITETI So’zakda bemor organizmiga tushgan gonokokklar qon zardobida maxsus qarshi tanachalar (komplement bog’lab oluvchi, bir-biriga yopishib cho’kmaga tushuvchi va boshqa turdagi antitanalar) hosil bo’lishiga olib keladi. Bu antitanalar oqsillarning 6-8 turiga mansubdir. Biroq hosil bo’lgan immun tanachalarning himoya kuchi juda past bo’ladi. Ular bemorlarni organizmga qayta tushgan gonokokklardan himoya qila olmaydi. Shu sababli so’zakdan davolangan bemorlarga kasallik qayta yuqishi mumkin (reinfektsiya).

IMMUNITETI So’zak bilan kasallangan bemorlarda kuzatiladigan fagotsitoz asosan ko’p yadroli neytrofillar tomonidan olib boriladi. Ammo bunday fagotsitoz tugallanmagan hisoblanadi (endotsitobioz). So’zakning kechishi, kasallikning og’ir yoki engil o’tishi bemor organizmining immunobiologik holatiga bog’liq. So’zak sepsisining ko’pincha organizmi zaiflashib qolgan bemorlarda kuzatilishi fikrimizning dalilidir.

PATOGENEZI Gonokokklar tsilindrsimon epiteliy hujayralari bilan qoplangan shilliq qavatlarda yashaydi va ularni zararlaydi. Shu sababli odatdagi so’zak jarayoni quyidagi a’zolarning yallig’lanishiga olib keladi: siydik chiqaruv yo’li (uretrit), bachadon bo’yni (endotservitsit), yo’g’on ichakning pastki qismi (proktit), qiz bolalarda qin (vaginit) va yangi tug’ilgan chaqaloqlarda ko’zning kon’yunktival va muguz qavatlari (gonoblenoreya). Boshqa siydik-tanosil a’zolarining va ekstragenital organlarning gonokokklardan zararlanishi so’zakning asorati hisoblanadi.

PROFILAKTIKASI Yashirin so’zak yoki gonokokk tashuvchanlik. So’zakning bu turida kasallik belgilari kuzatilmaydi. Ammo bemor organizmida, ayniqsa uning siydik-tanosil a’zolarida gonokokklar mavjud bo’lib, ular laboratoriya usullaridagina aniqlanadi. Gonokokklar tashuvchi odamlar ko’pchilik hollarda o’zlarini sog’lom deb hisoblaydilar. Ular kasallik yuqtirish manbai hisoblanadi. Gonokokk tashuvchanlik diagnozi odatda tasodifan qo’yiladi, ya’ni tekshirilayotgan shaxsda bakterioskopik va bakteriologik usullar yor-damida so’zak kokklari topilgandan so’ng ularning kasallik manbai ekanligi isbotlanadi

Laboratoriya tashxisi:

Gram usulida bo’yash

Bakteriologik tekshiruv:

Bakteriologik tekshiruv: Учинчи босқич – термостатдан қўзғатувчини соф культураси олинади Тўртинчи босқич - қўйилган синамалар термостатдан олиниб натижаланади (жадвалга қаралсин Neisseria gonorrhoeaeса профит ва бошқа кокклардан идентификация қилинади ва якуний жавоб берилади.