🗊Презентация Атмосфераның негізгі қасиеттері және экологиялық мәні

І Кіріспе. І Кіріспе. ІІ Негізгі бөлім Атмосфера түсінігі Атмосфера қабаттары Атмосфераның құрамы Атмосфераның ерекшеліктері Атмосфеаның өзіндік қасиеті Атмосфераны ластану мен ластаушы көздері Атмосфералық ауаның ластануының зардаптары Атмосфералық ауаны ластанудан сақтау және қорғау жолдары ІІІ Қорытынды

Атмосфера ол жердің ауа қабаты. Жер бетінде оттексіз тіршілік жоқ. Ол жасыл өсімдік тердің тіршілік әрекеттері нәтижесінде түзіледі. Өсімдіктер су мен көмірқышқылының фотосинтез процесі кезінде оттекті бөледі. Ал басқа барлық тірі организмдер оттекті пайдаланушылар болып есептеледі. Көмірқышқыл газ атмосфераға тірі организмдердің тыныс алуы, отын түрлерінің жануы, органикалық заттардың ыдырауы мен шіруі кезінде бөлінеді. Ауаның құрамындағы көмірқышқыл газ мөлшерін көбеюі адам мен жануарлар организміне зиянды әсер етеді. Сондықтан да тірі организмдердің өміріне оттектің маңызы зор. Атмосфера ол жердің ауа қабаты. Жер бетінде оттексіз тіршілік жоқ. Ол жасыл өсімдік тердің тіршілік әрекеттері нәтижесінде түзіледі. Өсімдіктер су мен көмірқышқылының фотосинтез процесі кезінде оттекті бөледі. Ал басқа барлық тірі организмдер оттекті пайдаланушылар болып есептеледі. Көмірқышқыл газ атмосфераға тірі организмдердің тыныс алуы, отын түрлерінің жануы, органикалық заттардың ыдырауы мен шіруі кезінде бөлінеді. Ауаның құрамындағы көмірқышқыл газ мөлшерін көбеюі адам мен жануарлар организміне зиянды әсер етеді. Сондықтан да тірі организмдердің өміріне оттектің маңызы зор.

Тропосфера

Тропосферадан жоғарғы жағында Тропосферадан жоғарғы жағында 40км – ге созылатын қабат. Онда ылғалылық біршама төмен, атмосферадағы озонның көп бөлігі осы қабатта жинақталған, озон – Күннің ультракүлгін сәулелерін сіңіріп, атмосфераны қызып кетуден сақтайды.

Мезосфера

Термосфера Термосфера

Экзосфера – ең соңғы Жерден ең алыста 800 – 1600 км қашықтықта орналасқан.

Атмосфераның төменгі қабаттары мен таза құрғақ ауаның химиялық құрамы

Табиғат үшін атмосфералық ауаның маңызы ерекше және әртүрлі. Біріншіден, фотосинтез үшін көмірқышқыл газының және тыныс алу үшін оттегінің көзі. Ол тірі организмдерді космостық сәулелерден қорғайды, Жерде жылуды сақтайды, климатты реттейді, зат алмасудың газ тәрізді өнімдерін қабылдайды, планетада су буларын тасымалдайды, бұлт, жауын – шашын түзілетін және басқа да метеорологиялық процестер жүретін орын, ұшатын организмдер үшін тіршілік ортасы болып саналады, топырақтың құнарлығына әсер етеді.

Атмосфераның өзіндік қасиеттері Атмосфераның өзіндік қасиеттері Атмосфера, гидросфера, литасфера бұлардың өзін - өзі тазарту қасиеттері. Жаратылыстың мұндай болуы қоршаған ортаның осы күнге дейін жойылмай жалғас тауып келуімен түсіндіріледі. Яғни өзін - өзін тазарта алуы. Ауа жел арқыл өзін тазартадын. Топырақ шірітеді. Су ерітеді немесе жағаға шығарып тастайды.

Өндірістің қарқындап дамуына және отын түрлерін кең масштабта жағуға байланысты атмосферадағы бос оттектің қоры азайып, ал көмірқышқыл газының мөлшері жоғарлауда. Нәтижесінде табиғаттағы көміртектің айналымы бұзылды деуге болады. Академик А.П. Виноградов зерттеулер нәтижесіде көмірқышқыл газың концентрациясы жыл сайын 0,2 % - ға ұлғайып отырғанын анықтады. Адамзат қоғамында адам баласы отты ең алғаш рет қолданған күннен бастап осы күнге дейін түрлі жану процестерінде 273 млрд. тонна оттегі жұмсаған болса, соның 246 млрд.тоннасы яғни 90% ға жуығы соңғы жарты ғасырда жұмсалған. Көміртек айналымының, бұзылуы мен атмосферада көмірқышқыл газының концентрациясының жоғарылауы Жердегі барлық химиялық тепе – теңдікке үлкен әсер етеді. Өндірістің қарқындап дамуына және отын түрлерін кең масштабта жағуға байланысты атмосферадағы бос оттектің қоры азайып, ал көмірқышқыл газының мөлшері жоғарлауда. Нәтижесінде табиғаттағы көміртектің айналымы бұзылды деуге болады. Академик А.П. Виноградов зерттеулер нәтижесіде көмірқышқыл газың концентрациясы жыл сайын 0,2 % - ға ұлғайып отырғанын анықтады. Адамзат қоғамында адам баласы отты ең алғаш рет қолданған күннен бастап осы күнге дейін түрлі жану процестерінде 273 млрд. тонна оттегі жұмсаған болса, соның 246 млрд.тоннасы яғни 90% ға жуығы соңғы жарты ғасырда жұмсалған. Көміртек айналымының, бұзылуы мен атмосферада көмірқышқыл газының концентрациясының жоғарылауы Жердегі барлық химиялық тепе – теңдікке үлкен әсер етеді.

Лос – Анжелесте, Калифорнияда, Британ аралдарында, сол сияқты ФРГ мен бірқатар елдерде зиянды улы заттардың жоғары концентрациясының атмосферада жинақталуы нәтижесінде смог деп аталатын қалың тұмандар байқалды. Лондон смогтар ХІХ ғ. соңына бастап –ақ белгілі болған. Әсіресе 1952 және 1956 жылдары болған смог елге үлкен зардап тигізді. Лос – Анжелесте, Калифорнияда, Британ аралдарында, сол сияқты ФРГ мен бірқатар елдерде зиянды улы заттардың жоғары концентрациясының атмосферада жинақталуы нәтижесінде смог деп аталатын қалың тұмандар байқалды. Лондон смогтар ХІХ ғ. соңына бастап –ақ белгілі болған. Әсіресе 1952 және 1956 жылдары болған смог елге үлкен зардап тигізді. 1956 жылы январьда 96 сағат бойы жауып тұрған смог мыңдаған адамдардың ажалына себеп болған. 1968 жылы Лондонда “Ауа тазалығы турал заң” қабылданғаннан соң атмосфераның ластануы біршама азайған. Париж қаласының маңындағы өндіріс орындары аз аймақтарда ультракүлгін сәулелер 3 % болса, заводтар мен фабрикалар көп шоғырланған аймақтара 0,3% қана болған. Ультракүлгін сәулелерінің жетіспеушілігі балаларда авитаминоз және рахит ауруларын туғызатын белгілері көрінеді.

Атмосфераны ластаушы көздердің ең маңыздылары болып табылады Атмосфераны ластаушы көздердің ең маңыздылары болып табылады Өзінен көп мөлшерде көмір қышқыл газын шығарады

Ұшақтар ұшып, қонғанда көп мөлшерде көзге көрінетін улы газдар бөледі Ұшақтар ұшып, қонғанда көп мөлшерде көзге көрінетін улы газдар бөледі

Шаңдар және түрлі газдар Шаңдар және түрлі газдар Радон және ауыр металдар Дезодоранттар Синтетикалық жуғыш заттар Көптеген дәрі дәрмектер Микробтар мен бактериялар Аэрозолдар

Атмосфераның ластаушы көздері болып табылады Атмосфераның ластаушы көздері болып табылады Жоғары дәрежедегі дыбыс толқындары адам құлагына зиянды әсері

Тыныс алу мүшесінің зақымдалуы Тыныс алу мүшесінің зақымдалуы Жүрек талмалары бронхит астма Пневмония Көз аурулары Көптеген рак аурулары Нерв жүйелерінің зақымдалуы Әртүрлі алергиялар

Атмосфераның ластануы адам, жануарлар мен өсімдіктер үшін әрқашан зиян. Түтіннің құрамындағы газдар қолайсыз метеорологиялық жағдайларда қалың улы тұмандардың түзілуіне экеп соғады. Тіпті кейбір жағдаларда улы заттардың жинақталуы нәтижесінде адамдардың аса қауіпті аурулары мен өліміне себеп болады. Атмосфера жердің ауа қабатты яғни біз оттегісіз тіршілік ете алмаймыз, атмосфера құрамының өзгеруі тірі организмдердің тыныс жолдары арқылы әр түрлі ауруларға ұшыратады. Атмосфералық латанумен күресу мәселесі күрделі, жан – жақты және үлкен материалдық шығындар мен күшті қажет етеді. Атмосфераның ластануы адам, жануарлар мен өсімдіктер үшін әрқашан зиян. Түтіннің құрамындағы газдар қолайсыз метеорологиялық жағдайларда қалың улы тұмандардың түзілуіне экеп соғады. Тіпті кейбір жағдаларда улы заттардың жинақталуы нәтижесінде адамдардың аса қауіпті аурулары мен өліміне себеп болады. Атмосфера жердің ауа қабатты яғни біз оттегісіз тіршілік ете алмаймыз, атмосфера құрамының өзгеруі тірі организмдердің тыныс жолдары арқылы әр түрлі ауруларға ұшыратады. Атмосфералық латанумен күресу мәселесі күрделі, жан – жақты және үлкен материалдық шығындар мен күшті қажет етеді.

Саданов А.К., Аскарова У.Б. Экология. Алматы, 2001 ж. Саданов А.К., Аскарова У.Б. Экология. Алматы, 2001 ж. Асқаров У.Б., Экология және қоршаған ортаны қорғау. Алматы, 2004ж. Коробкин В.И., Передельский Л.В. Экология. Ростов – на – Дану, Финикс, 2005ж. Николайкин Н.И., Николайкина Н.Е, Мелехова О.П., Экология. Дрофа, 2005ж. Асқаров У.Б., Экология және қоршаған ортаны қорғау , Алматы, 2007ж. WWW.google.kz www.yandex.kz