🗊Презентация Қоғамдық өндіріс негіздері

Жоспар: Жоспар: 1.Қоғамдық өндірістің негізгі санаттары мен факторлары 2.Экономиканың төрт іргелі сұрақтары 3.Өндіріс мүмкіншіліктерінің қисығы және балама шығындар 4.Ұдайы өндіріс және оның фазалары

Материалдық қажеттіліктер - адам үшін ең қажетті заттар (тамақ, киім, тұратын баспана, т.с.с.) мен сән-салтанат заттарына бөлінеді. Материалдық қажеттіліктерге тауарлармен тең дәрежедегі біздің қажеттіліктерімізді қанағаттандыра алатын қызмет көрсету де жатады (көлік жөндеу, шаш қырқу, заңгерлік кеңестер, т.б.). Кәсіпорындар, басқарма мекемелері және қоғамдық ұйымдардың қажеттіліктері де материалдыққа жатады. Материалдық қажеттіліктер - адам үшін ең қажетті заттар (тамақ, киім, тұратын баспана, т.с.с.) мен сән-салтанат заттарына бөлінеді. Материалдық қажеттіліктерге тауарлармен тең дәрежедегі біздің қажеттіліктерімізді қанағаттандыра алатын қызмет көрсету де жатады (көлік жөндеу, шаш қырқу, заңгерлік кеңестер, т.б.). Кәсіпорындар, басқарма мекемелері және қоғамдық ұйымдардың қажеттіліктері де материалдыққа жатады. Рухани қажеттіліктер рухани-шығармашылық, іскерлікпен қатысты (білім беру, мэдениетті дамыту, эстетикалық ләззат алу) болады. Қоғамдық қажеттіліктер - бұл қоғамның бір бөлігі, әлеуметтік субъект ретінде әр түрлі қызмет атқаратын адамның іскерлігінің негізі.

Адамның қажеттіліктері көп түрлі болады. Американдық ғалым А.Маслоудың теориясы бойынша кажеттіліктер келесідей ретпен орналасады: Адамның қажеттіліктері көп түрлі болады. Американдық ғалым А.Маслоудың теориясы бойынша кажеттіліктер келесідей ретпен орналасады: физиологиялық кажеттіліктер (тамаққа, сусынға, т.б.); қауіпсіздік қажеттіліктері (аурудан, жанжалдан, қорқыныштан, т.б.); әлеуметтік байланыстарға деген кажеттіліктер (сүйіспеншілікке, кейбір топтардың мүшесі болуға, т.б.); өзін-өзі сыйлап қадірлеуге (мақсатқа жетуге, өзін танытуға, т. б.) қажеттіліктер; өзін-өзі мадақтауға (қабілеттерін жүзеге асыру жағдайында, түсіну, т.б.) қажеттіліктер. Қажеттіліктерін кез келген уақытта қанағаттандырып отыру мемлекеттің, қоғамның, жеке адамның қолындағы ресурстардың қаншалық екеніне байланысты.

Ресурстар - игіліктерді өндіруге және қажеттіліктерді қанағаттандыруга бағытталған қолда бар мүмкіндіктер. Ресурстар - игіліктерді өндіруге және қажеттіліктерді қанағаттандыруга бағытталған қолда бар мүмкіндіктер. Табиғи ресурстар - коғамдағы табиғи жер байлықтары, ауылшаруашылығына қолайлы жағдайлар, жердің жақсы географиялық аймақта орналасуы. Өндірістік процесстерде қолданылатын және тұтынылатын, алдыңғы ұрпақ негізін қалап кеткен ресурстар, яғни кәсіпорындар, көлік жүйелері, тұрғын үйлер, т.б. Адам ресурстары - адамдардың тәжірибесі, білім деңгейі, кәсіпкерлік қабілеті, т.с.с. Экономикалық ресурстар — адам еңбегінің нәтижелері. Оларды жасау бірнеше факторларды қолдануға негізделген.

Экономикалық әдебиетте факторларды анықтаудьң екі әдісі бар. Біріншісі К.Маркс еңбектерінде берілген, ал екіншісі батыс әдебиетінде берілген. Экономикалық әдебиетте факторларды анықтаудьң екі әдісі бар. Біріншісі К.Маркс еңбектерінде берілген, ал екіншісі батыс әдебиетінде берілген. Маркс бойынша өндіріс процесіне үш элемент қатысады: еңбек заттары, еңбек құралдары және адамның еңбек күші. Еңбек заттары деп өңделетін заттар аталады. Еңбек құралдары деп адамның табиғатқа әсер ету заттары аталады. Еңбек заттары мен еңбек құралдары өз кезегінде. Өндіріс құралдарын құрайды. Олар өздігінен нәтиже бере алмайды, сондықтан өндірістің негізгі факторларының бірі болып, жұмыс күші есептеледі.

Батыс экономикалық әдебиетінде өндіріс факторларына жер, еңбек, капитал, басқару қабілеті жатады. Батыс экономикалық әдебиетінде өндіріс факторларына жер, еңбек, капитал, басқару қабілеті жатады. Жер – ауылшаруашылығының объектісі ресурстар көзі. Еңбек - өндіріс факторы, оның құрамына жұмыс істейтін адамдардың бәрі кіреді. Нарықта ол сатылады, сатып алынады, тауар болып есептелінеді. Капитал — байлық көзі бола алатын құрылыс, құралдар. Нарық экономикасында барлық адамдардың кәсіпкерлікті бастау мүмкіндіктері бірдей болады. Бірақ әр түрлі қабілеттер әр түрлі нәтижелер береді. Олардың тек 5-10% 1 ғана керекті нәтижеге жетеді. Сондықтан басқару қабілеті де өндіріс факторларына жатады.

Нарық экономикасында барлық адамдардың кәсіпкерлікті бастау мүмкіндіктері бірдей болады. Бірақ әр түрлі қабілеттер әр түрлі нәтижелер береді. Олардың тек 5-10% 1 ғана керекті нәтижеге жетеді. Сондықтан басқару қабілеті де өндіріс факторларына жатады. Нарық экономикасында барлық адамдардың кәсіпкерлікті бастау мүмкіндіктері бірдей болады. Бірақ әр түрлі қабілеттер әр түрлі нәтижелер береді. Олардың тек 5-10% 1 ғана керекті нәтижеге жетеді. Сондықтан басқару қабілеті де өндіріс факторларына жатады. Технология және ғылыми-техникалық ресурстар қоғамның жинақтары, бүгінгі таңдағы техникалық процесстіңтың 1 дүниесі. Ресурстар қалай бөлінгеніне қарамастан, олардың мақсаты бір, яғни экономикалық іскерлікте, игіліктерді өндіруде барынша қолайлы жағдай тудыру.

3.Егер екі өнімнің тіркестері (комбинациясы) сызықтың оң жағында орналасса, онда бұндай комбинацияның іске асу мүмкіндігі жоқ. Өйткені ресурстар жетіспейді. Бірақ қоғам қосымша ресурстар көзін табатын болса, онда қисық оңға қарай орын ауыстырады да, өндіру мүмкіндігі пайда болады. 3.Егер екі өнімнің тіркестері (комбинациясы) сызықтың оң жағында орналасса, онда бұндай комбинацияның іске асу мүмкіндігі жоқ. Өйткені ресурстар жетіспейді. Бірақ қоғам қосымша ресурстар көзін табатын болса, онда қисық оңға қарай орын ауыстырады да, өндіру мүмкіндігі пайда болады.