🗊Презентация Өлшеу қателіктері

Барлық өлшеулер қаншалықты нақтылап жүгізілгенмен де, тек жуық нәтижесін береді және өлшеу қателіксіз болмайды. Қандай да бір х физикалық шаманы п рет өлшенді дейік, нәтижесінде осы шаманың х1, х2,… хn мәндер қатары алынды. Өлшеуді орындаған кезде, нәтижені біліп қана қоймай, оның дәлдігі жайлы хабардар болу керек. Көптеген жағдайларда х шамасының өлшем мәндері х1, х2… хn болғанда, бұл өлшеудің орташа арифметикалық нәтижесі <х> болып табылады. Бұл кезде өлшенген шама мәнінің интервалын ±Dx көрсету қажет; <х> +Dx - өлшенген шаманың дәл үлкен мәні; <х>-Dx – дәл кіші мәні. Dx шамасы өлшеу нәтижесінің қателігі немесе қателік деп аталады, ал <х>+Dx интервалыны мен <х>-Dx интервалына дейінгі аралық (сенімді) дәлме-дәл интервал делінеді. <х> - орташа мәнінің шындықтан айырмашылығы, ол Р-ның дәлме-дәл болуынан шығады. Ол бір тектес өлшеу түрлерінің нәтижелерінің үлесіне тең, яғни Dx шамасының шындықтан айырмашылығы сандық мәнінде болады. Сенім аралығы e- берілген Р ықтимал бойынша, <х> нүктесінде кесіндінің 2e сандық осі центрмен бірге өлшенетін хшаманың мәнін өзіне қосу арқылы анықталады.

Кездейсоқ қателіктің түрлілігі – өрескел қателік немесе байқамай қалатын қателік болып бөлінеді. Олар тәжірибе жүргізушінің анық зер салмауынан болады (мысалы, өлшеуіш құрал арқылы дұрыс өлшемеу, санақты дұрыс жазбау және т.с.с.) Көп жағдайда, байқамай жіберілетін қателіктер көп ретті өлшеулер кезінде анық білінеді, себебі сәйкес санаудың басқалардан айырмашылықтары болады.. Өлшеу жұмыстарының сапасын анықтау үшін жуық мәндердің салыстырмалы қателіктерін қолданады.

Мысалы: