🗊Презентация Ryzyko a niestabilność na rynkach finansowych. (Wykład 3)

WYKŁAD III. RYZYKO A NIESTABILNOŚĆ NA RYNKACH FINANSOWYCH Pojęcie i rodzaje ryzyka na rynku finansowym. Czynniki ryzyka na rynku finansowym. Rating instrumentów finansowych. Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego.

RYZYKO NA RYNKU FINANSOWYM to prawdopodobieństwo niezrealizowania spodziewanego dochodu z inwestycji finansowych. Ryzyko na rynku finansowym może dotyczyć: instrumentów finansowych (dotyczy inwestycji finansowych) tzw. ryzyko inwestycyjne. instytucji finansowych i/lub przedsiębiorstw tzw. ryzyko kredytowe (dotyczy warunków ich funkcjonowania),

Ryzyka te są ze sobą bardzo mocno powiązane, chociaż nie są tożsame. Ryzyko instrumentów finansowych to typowe ryzyko inwestycyjne, na które składa się: ryzyko niedotrzymania warunków inwestycji w dany instrument finansowy (default risk), ryzyko rynkowe (market risk), ryzyko otoczenia finansowego, ryzyko otoczenia niefinansowego, ryzyko wydarzeń (event risk).

RYZYKO RYNKOWE wynika z faktu, że dochód z tytułu inwestycji w instrument finansowy zależy od parametrów, które ustala rynek. = ryzyko ceny (price risk) Przyjmując za kryterium wpływ ceny instrumentu finansowego na dochód z inwestycji wyróżniamy następujące rodzaje ryzyka rynkowego:

ryzyko stopy procentowej (interest rate risk), ryzyko kursu walutowego (exchange rate risk), ryzyko płynności (liquidity risk), ryzyko zmiany cen rynkowych instrumentów finansowych (np. akcji, obligacji), ryzyko konkurencji.

Czynniki ryzyka na rynkach finansowych Można mówić o przyczynach: - makro i mikroekonomicznych, - gospodarczych, politycznych i społecznych, - przewidywalnych i przypadkowych, - ekstremalnych i modyfikujących trend rozwoju rynku.

Ważne czynniki potencjalnych strat inwestycyjnych Wahania koniunktury gospodarczej i rynkowej Kryzysy finansowe – giełdowe, bankowe, walutowe – szoki podażowo – popytowe Reakcje inwestorów (zachowania behawioralne) i ich subiektywny stosunek do ryzyka – awersja do ryzyka Bąble spekulacyjne Czas Brak informacji Dźwignia finansowa

Dźwignia finansowa Dźwignia finansowa oznacza sytuację, w której aktywa finansowe są wyższe niż wielkość posiadanego kapitału, Sytuacja taka jest możliwa gdy korzysta się z możliwości zaciągania pożyczek, Miarą dźwigni finansowej jest więc relacja kapitału obcego i własnego, dzięki dźwigni finansowej możliwe jest osiąganie portfeli o wyższej stopie zwrotu niż portfel rynkowy , Dźwignia finansowa oznacza jednak większe ryzyko inwestycyjne – przykład kredyty bankowe na zakup akcji.

Ryzyko inwestycji w instrumenty finansowe można ograniczać poprzez: rating instrumentów finansowych, dywersyfikację portfela inwestycyjnego, ubezpieczenie ryzyka.

RATING INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH- Credit - rating proces oceny i klasyfikacji ryzyka inwestycyjnego dłużnych papierów wartościowych kończących się przyznaniem oceny wiarygodności finansowej, względna miara ryzyka rozpatrywanego w relacji do innych walorów,

Sprzyja ograniczeniu ryzyka kredytowego pozwala inwestorom na porównanie ryzyka kredytowego związanego z różnymi instrumentami finansowymi, a tym samym – na żądanie odpowiedniego wynagrodzenia, znak jakości dłużnych papierów wartościowych.

CREDIT - RATING nadawany jest podmiotom gospodarczym krajowym i zagranicznym (rating ubezpieczeniowy, rating różnorodnych przedsiębiorstw emitujących instrumenty finansowe), a także państwom (sovereign rating). Dotyczy krótko i długoterminowych inwestycji, instrumentów finansowych o charakterze wierzycielskim i udziałowym

SOVEREIGN RATING polega na ocenie ryzyka niespłacenia zobowiązań przez obce państwa i podmioty zagraniczne. Jest ratingiem długów zaciąganych przez rządy i gwarantowanych przez nie. Dotyczy ryzyka kraju, w szczególności ryzyka politycznego i ryzyka transferu.

Oceną wiarygodności kredytowej zajmują się specjalistyczne agencje ratingowe: Standard & Poor’s 1992 Moody’s Fitch Inwestors Sevois 1924 J. P. Morgan Euromoney International Bank Credit Analysis (IBCA) 1978 Agencje ratingowe posługują się skalą ocen.

Ocena zdolności kredytowej Oceny dla papierów krótkoterminowych S & P Moody’s A1+ P1 A1 A2 P2 A3 P3

Oceny dla papierów długoterminowych

UWAGA: Obecnie emisja dłużnych instrumentów finansowych bez oceny wiarygodności kredytowej jest niemożliwa – szczególnie na rynku publicznym. Wymogi oceny ratingowej: adekwatność, dokładność i aktualność, niezależność agencji ratingowej, zrozumiałość procesu oceny.

Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego Jest to zróżnicowanie portfela inwestycyjnego w myśl zasady: “nie wkłada się wszystkich jajek do jednego koszyka, aby uniknąć lub zmniejszyć ryzyko. Głównym założeniem teorii portfela jest to, że racjonalny inwestor wykazuje awersje do podejmowania dodatkowego ryzyka gdy nie jest ono skompensowane wystarczającym wzrostem oczekiwanego przychodu. Przy danym poziomie dochodu większość inwestorów preferuje mniejsze ryzyko i odwrotnie

Początek lat pięćdziesiątych XX wieku – Harry Markowitz wykazał, że dywersyfikacja portfela akcji poprawia relacje oczekiwanego dochodu do ponoszonego ryzyka inwestycyjnego. Zalecał budowanie portfeli efektywnych tzn. oferujących maksymalną stopę zwrotu przy danym poziomie ryzyka inwestycyjnego. Pokazał w jaki sposób te portfele budować

Portfele efektywne Inna nazwa portfeli efektywnych to portfele niezdominowane a zatem takie , w których przy ustalonym jednym parametrze inwestycji dla żadnego z nich nie istnieje lepszy portfel najważniejszą częścią budowy tych portfeli jest przygotowanie całej mapy ryzyko- zysk. Wszystkie portfele z tej krzywej charakteryzują się najwyższym możliwym do osiągnięcia zyskiem przy zadanym (akceptowanym) ryzyku i jednocześnie najniższym możliwym do wystąpienia ryzykiem przy zadanym (wymaganym) zysku. –

wyznaczenie krzywej portfeli efektywnych nie rozwiązuje problemu dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych Na krzywej tej znajduje się bowiem nieskończenie wiele portfeli, a każdy może być uznany odpowiednim dla innego inwestora Stad mamy portfele zachowawcze i agresywne Portfele zachowawcze preferowane są przez inwestorów ostrożnych Charakteryzują się one niskim ryzykiem co okupują niezbyt wysokim zyskiem. Cechą charakterystyczną portfeli zachowawczych jest to, że przejście do innego portfela zachowawczego, o wyższym poziomie minimalnego akceptowanego zysku, wiąże się z mniejszym wzrostem ryzyka niż wzrost zysku. Jeśli więc pewien portfel efektywny P1 ma zysk 1% i ryzyko 5%, a inny portfel efektywny P2 zysk 2% i ryzyko 5.5%, wtedy portfele te można nazwać zachowawczymi - ze wzrostem zysku o 1% związany jest wzrost ryzyka o 0.5%.

Portfele agresywne tworzą grupę portfeli efektywnych preferowanych przez inwestorów agresywnych i spekulantów. Mogą one przynosić wysoką stopę zwrotu, lecz jest to okupione wysokim ryzykiem. Charakterystyczne dla portfeli agresywnych jest to, że przejście do innego portfela agresywnego o wyższym poziomie minimalnego akceptowanego zysku wiąże się z większym wzrostem ryzyka niż wzrost zysku. Jeśli więc pewien portfel efektywny P3 ma zysk 4% i ryzyko 10%, a inny portfel efektywny P4 zysk 5% i ryzyko 12%, wtedy portfele te można nazwać agresywnymi - ze wzrostem zysku o 1% kojarzy się wzrost ryzyka o 2%.

Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego może odbywać się na wiele sposobów. Możemy posiadać akcje kilku lub kilkunastu spółek giełdowych. Wybierając spółki do portfela możemy dywersyfikować je sektorowo. Posiadanie spółek tylko jednej gałęzi przemysłu i branży stwarza ryzyko znacznej  utraty wartości portfela w przypadku dekoniunktury w danym sektorze gospodarki.

Dywersyfikować portfel inwestycyjny możemy geograficznie Możemy inwestować w innych krajach, na innych kontynentach jeżeli posiadamy znaczne sumy pieniężne. Dywersyfikacja geograficzna miała większy sens, w czasach gdy nie było jeszcze tak głębokiej globalizacji gospodarki światowej. Wtedy wydarzenia, jakie miały miejsca w USA, nie miały wpływu na to co działo się w Europie. Obecnie dzięki ogromnemu rozwojowi telekomunikacji, wszystkie rynki wzajemnie na siebie wpływają. To co się dzieje Stanach Zjednoczonych, jest natychmiast odczuwane na innych rynkach. Również polska giełda wykazuje korelację z giełdą amerykańską i innymi rynkami rozwiniętymi.  

Dywersyfikować portfel inwestycyjny możemy także ze względu na ; różne instrumenty finansowe, aktywa rzeczowe oraz takie powiązanie ich ze sobą, aby wzajemnie zabezpieczały przed niekorzystną zmianą cen. Takim przykładem jest zabezpieczenie portfela akcji kontraktem terminowym.

Rozwój teorii portfelowej Inwestorzy próbują szukać portfeli optymalnych pokazującymi kompromis między przychodem i ryzykiem . James Tobin wykazał, że współrzędne zbioru portfeli efektywnych tworzą linię prostą, jeżeli częściowo składają się z inwestycji ryzykownych, a częściowo z aktywów pozbawionych ryzyka /np. bonów skarbowych/ William Sharpe stwierdził, że optymalna relację oczekiwanej stopy zwrotu do ryzyka oferuje portfel rynkowy, odwzorowujący strukturę rynku tj. relacje wielkości poszczególnych papierów wartościowych