🗊Презентация Азаматтарға еңбекке жарамсыздық парақтарын беру ережесi. Жалпы ережелер

Азаматтарға еңбекке жарамсыздық парақтарын беру ережесi Жалпы ережелер     Еңбекке жарамсыздық жалпы сырқаттануға байланысты (жарақат алуға, жүктiлiктi жасанды жолмен тоқтатуға, карантинге, туберкулезбен немесе кәсiби аурумен сырқаттануға байланысты басқа жұмысқа уақытша ауысу кезiнде) және заңнамада белгiленген өзге де жағдайларда еңбекке жарамсыздық парағымен куәландырылады.    Еңбекке жарамсыздық парағы - еңбекке жарамсыздық фактiсiн куәландыратын құжат, жұмыстан босату және еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша жүктiлiгi мен босануы бойынша, әлеуметтiк жәрдем ақы, бала асырап алған әйелдерге (ерлерге) әлеуметтiк жәрдем ақы алу үшiн негiз болып табылады.

     Еңбекке жарамсыздық парақтары кез келген жұмыста iстейтiн адамдарға берiледi. Жұмыстан босатылған адамдарға еңбекке жарамсыздық парақтары берiлмейдi.      Еңбекке жарамсыздық парақтары кез келген жұмыста iстейтiн адамдарға берiледi. Жұмыстан босатылған адамдарға еңбекке жарамсыздық парақтары берiлмейдi.     Азаматтарға еңбекке жарамсыздық парағын оны беруге құқығы бар емдеу-алдын алу ұйымдары бередi.        Жеке медициналық практикамен айналысатын Заңды тұлғаларға еңбекке жарамсыздық парақтарын беру құқығы тек медициналық және дәрiгерлiк қызметпен айналысуға лицензиясының iшiнде еңбекке жарамдылық сараптамасы болған жағдайда ғана берiлуi мүмкiн.      Еңбекке уақытша жарамсыздық парақтарын беруге рұқсатты республикалық медициналық ұйымдар үшiн Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын қорғау саласындағы уәкiлеттi орталық атқарушы органы, тиiстi аумақтың жергiлiктi медициналық ұйымдары үшiн аумақтық денсаулық сақтау органдары бередi.

Емдеушi дәрiгерлер жоқ жерлерде еңбекке жарамсыздық парақтарын беру құқығы аумақтық денсаулық сақтау органының еңбекке жарамсыздық парағын беруге болатын қызметкерлердiң тiзiмi мен мерзiмдерi белгiленетiн бұйрығына сәйкес орта медициналық қызметкерге берiлуi мүмкiн. Емдеушi дәрiгерлер жоқ жерлерде еңбекке жарамсыздық парақтарын беру құқығы аумақтық денсаулық сақтау органының еңбекке жарамсыздық парағын беруге болатын қызметкерлердiң тiзiмi мен мерзiмдерi белгiленетiн бұйрығына сәйкес орта медициналық қызметкерге берiлуi мүмкiн.     Жедел медициналық жәрдем станциялары (бөлiмшелерi), ауруханалардың қабылдау бөлiмшелерi, қан орталықтары, сот-медициналық сараптау ұйымдары, санаторий-курорт ұйымдары, бальнеологиялық балшықпен емдеу орындары, демалыс үйлерi, туристiк базалар, санэпидқадағалау ұйымдары медициналық қызметкерлерiнiң еңбекке уақытша жарамсыздық парақтарын беруге құқығы жоқ.     Еңбекке жарамсыздық парағын дәрiгер пациенттi жеке қарағаннан кейiн бередi, ұзартады, жабады және медициналық құжаттамадағы жұмыстан уақытша босатуды негiздейтiн жазбамен расталады.

Еңбекке уақытша жарамсыздық парағын дәрiгер аурудың нысандары және еңбекке жарамсыздық түрлерi бойынша оларды жабу кезiнде толтырады. Еңбекке уақытша жарамсыздық парағын дәрiгер аурудың нысандары және еңбекке жарамсыздық түрлерi бойынша оларды жабу кезiнде толтырады.       Еңбекке жарамсыздық парақтары қатаң есептілік құжаттары болып табылады және осы Ережеге қосымшаға сәйкес нысан бойынша толтырылады.       Ескерту: 10-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2004 жылғы 28 маусымдағы N 513бұйрығымен.      Еңбекке уақытша жарамсыздық сараптамасының жай-күйiн бақылауды Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын қорғау саласындағы уәкiлеттi орталық атқарушы органы және денсаулық сақтау аумақтық органдары жүзеге асырады. Емдеу-алдын алу ұйымдарында жоғарыда аталған бақылауды бас дәрiгерлер, олардың орынбасарлары және бөлiмшелердің меңгерушiлерi жүзеге асырады.

. Еңбекке жарамсыздық парақтарын беру Еңбекке жарамсыздық парақтары қатты науқастанғанда немесе созылмалы сырқаттар асқынғанда, жарақаттанғанда және науқастың еңбек етуге (оқуға) мүмкiндiгi болмаған өзге де халiнде, жұмыс iстеуге болмағанда немесе емдеуге кедергi жасағанда берiледi.       Жалпы сырқаттануына заңнамада белгiленген өзге де жағдайларға байланысты еңбекке жарамсыздық парағы еңбек ету қабiлетi қалпына келтiрiлгенге дейiнгi немесе медициналық-әлеуметтiк сараптау комиссиясы (МӘСК) мүгедектiкті анықтағанға дейiнгi бүкiл кезеңге берiледi.

      Амбулаториялық-емханалық ұйымдарда еңбекке жарамсыздық парағы еңбекке жарамсыздық анықталған күнi берiледi.        Емдеушi дәрiгердің еңбекке жарамсыздық парағын 3 күннен аспайтын бiр жолғы мерзiмге (халықтың тұмаумен көп ауыратын кезеңiнде де Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы уәкiлеттi орталық атқарушы органының бұйрығы бойынша 6 күнге), ал сырқаттың немесе жарақаттың осы жағдайы бойынша жалпы жиыны 6 күннен аспайтын мерзiмге беруге құқығы бар. Еңбекке жарамсыздық парағын еңбекке жарамсыз болып қалғаннан кейiн 6 күннен артық уақытқа ұзартуды және одан кейiнгi кез келген ұзартуды емдеушi дәрiгер бөлiмше меңгерушiсiмен бiрлесiп немесе дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның (ДКК) төрағасымен, не бас дәрiгермен, бас дәрiгердiң емдеу жұмысы жөнiндегi орынбасарымен бiрлесiп жасайды. Ұзаққа созылған науқас кезiнде мұндай байқаулар кемiнде 10 күнде бiр рет жүргiзiлуге тиiс.        Амбулаториялық-емханалық ұйымдарда еңбекке жарамсыздық парағы еңбекке жарамсыздық анықталған күнi берiледi.        Емдеушi дәрiгердің еңбекке жарамсыздық парағын 3 күннен аспайтын бiр жолғы мерзiмге (халықтың тұмаумен көп ауыратын кезеңiнде де Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы уәкiлеттi орталық атқарушы органының бұйрығы бойынша 6 күнге), ал сырқаттың немесе жарақаттың осы жағдайы бойынша жалпы жиыны 6 күннен аспайтын мерзiмге беруге құқығы бар. Еңбекке жарамсыздық парағын еңбекке жарамсыз болып қалғаннан кейiн 6 күннен артық уақытқа ұзартуды және одан кейiнгi кез келген ұзартуды емдеушi дәрiгер бөлiмше меңгерушiсiмен бiрлесiп немесе дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның (ДКК) төрағасымен, не бас дәрiгермен, бас дәрiгердiң емдеу жұмысы жөнiндегi орынбасарымен бiрлесiп жасайды. Ұзаққа созылған науқас кезiнде мұндай байқаулар кемiнде 10 күнде бiр рет жүргiзiлуге тиiс. 

      Еңбекке жарамсыздық парағы заңнамада жарамсыздықтың мейлiнше ұзақ мерзiмi белгiленетiн кезден басқа жағдайларда екi айдан көп емес мерзiмге берiледi.       Еңбекке жарамсыздық парағы заңнамада жарамсыздықтың мейлiнше ұзақ мерзiмi белгiленетiн кезден басқа жағдайларда екi айдан көп емес мерзiмге берiледi.       Бiр дәрiгерi бар емдеу-алдын алу ұйымдарында (селолық жерлерде, шалғайдағы аудандарда, т.б.) еңбекке жарамсыздық парақтарын еңбекке жарамсыздықтың бүкiл кезеңiне жалпы негiзде өз бетiнше беруге және ұзартуға құқық берiледi, бiрақ орталық аудандық аурухананың тиiстi маманымен мiндеттi түрде кеңесуге тиiс.        Мұндай емдеу-алдын алу ұйымдарының тiзбесiн аумақтық денсаулық сақтау органдары белгiлейдi

   Туберкулез, жүйке және терi-венерологиялық аурулары кезiнде еңбекке жарамсыздық парақтарын тиiстi мамандандырылған емдеу ұйымдарының (кабинеттердiң, бөлiмшелердің) дәрiгерлерi бередi. Осы аурулармен ауырған науқастар жалпы бейiндегi емдеу-алдын алу ұйымдарына келгенде дәрiгер еңбекке жарамсыздық парағын 3 күнге дейiнгi мерзiмде бере алады және кейiннен науқасты мамандандырылған емдеу ұйымына (кабинет, бөлiмше) мiндеттi түрде жiбередi.    Туберкулез, жүйке және терi-венерологиялық аурулары кезiнде еңбекке жарамсыздық парақтарын тиiстi мамандандырылған емдеу ұйымдарының (кабинеттердiң, бөлiмшелердің) дәрiгерлерi бередi. Осы аурулармен ауырған науқастар жалпы бейiндегi емдеу-алдын алу ұйымдарына келгенде дәрiгер еңбекке жарамсыздық парағын 3 күнге дейiнгi мерзiмде бере алады және кейiннен науқасты мамандандырылған емдеу ұйымына (кабинет, бөлiмше) мiндеттi түрде жiбередi.       Стационарлық емдеу кезiнде (күндiзгi стационарларды қоса алғанда) еңбекке жарамсыздық парағын науқас шыққан күнi емдеушi дәрiгер бөлiмшенің меңгерушiсiмен бiрлесiп (басқа жерден келгендерге - бас дәрiгердiң қолы қойылады) стационарлық емдеудің бүкіл кезеңiне бередi.       

      Егер стационардан шығаратын кезде науқастың еңбек ету қабiлетi толық қалпына келтiрiлсе, еңбекке жарамсыздық парағы шыққан күнмен жабылады. Еңбекке жарамсыздығы жалғасқан науқастарға еңбекке жарамсыздық парағы амбулаториялық-емханалық ұйымға келу үшiн немесе дәрiгердi үйге шақыру үшiн қажеттi мерзiмге, басқа жерден келген науқастар және т.б. үшiн қайтар жолға ұзартады, бiрақ ол 4 күннен аспауы тиiс. Еңбекке жарамсыздық парағын одан әрi ұзартуды, жабуды науқасты бақылауды одан әрi жүзеге асыратын амбулаториялық-емханалық ұйым жүргiзедi.       Егер стационардан шығаратын кезде науқастың еңбек ету қабiлетi толық қалпына келтiрiлсе, еңбекке жарамсыздық парағы шыққан күнмен жабылады. Еңбекке жарамсыздығы жалғасқан науқастарға еңбекке жарамсыздық парағы амбулаториялық-емханалық ұйымға келу үшiн немесе дәрiгердi үйге шақыру үшiн қажеттi мерзiмге, басқа жерден келген науқастар және т.б. үшiн қайтар жолға ұзартады, бiрақ ол 4 күннен аспауы тиiс. Еңбекке жарамсыздық парағын одан әрi ұзартуды, жабуды науқасты бақылауды одан әрi жүзеге асыратын амбулаториялық-емханалық ұйым жүргiзедi.       Ұзақ ауыратын адамдар осы Ереженiң 21, 22, 23-тармақтарында көзделген жағдайлардан басқа жүктiлiк пен босануы бойынша демалыста болу уақытын есептемегендегi белгiлi бiр ауру бойынша еңбекке жарамсыздық басталған күннен бастап 4 айдан кешiктiрмей 12 айдың iшiнде МӘСК-ке куәландыруға жiберiледi. 

      Қолайсыз клиникалық және еңбек болжамы бар науқастар мүгедектiк белгiлерi болғанда еңбекке уақытша жарамсыздық мерзiмiне қарамастан, яғни көрсетiлген мерзiмдерден бұрын МӘСК-ке куәландыруға жiберiледi.       Қолайсыз клиникалық және еңбек болжамы бар науқастар мүгедектiк белгiлерi болғанда еңбекке уақытша жарамсыздық мерзiмiне қарамастан, яғни көрсетiлген мерзiмдерден бұрын МӘСК-ке куәландыруға жiберiледi.       Туберкулезбен сырқаттану салдарынан еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайында науқастар еңбекке жарамсыздық басталған күннен бастап 8 айдан кешiктiрмей куәландыру үшiн МӘСК-ке жiберiледi. Қолайлы клиникалық еңбек болжамы жағдайында еңбекке уақытша жарамсыздық парағы туберкулезбен алғаш рет ауырған адамдарға белгiленген тәртiппен 10 айға дейiн ұзартылады.       Егер МӘСК-нiң қорытындысы бойынша науқасты мүгедек деп есептеуге негiз жоқ болса және ол еңбекке жарамсыз болып қала берсе, онда еңбекке жарамсыздық парағы ДКК арқылы ұзартылуға жатады, бiрақ ол 2 айдан аспауы тиiс. 

      Мүгедек деп танылған адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы мүгедектiк тобы белгiленген күннен бастап (МӘСК-те куәландыру үшiн қажеттi құжаттардың түскен күнi) жабылады. Науқас дәлелдi себептерсiз МӘСК-ке уақытында келмеген жағдайда, еңбекке жарамсыздық парағында режимнiң бұзылғаны туралы белгi соғылады, өтiп кеткен күндер "Жұмыстан босату" бағанына енгiзiлмейдi және науқастың МӘСК-ке келген күнi мүгедектiктi белгiлеу күнi болып табылады.        Денсаулығы нашарлаған жағдайда жұмыс iстейтiн мүгедектер еңбекке жарамсыздық күнiнен бастап 2 айдан кешiктiрiлмей МӘСК-ке жiберiледi.       Мүгедек деп танылған адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы мүгедектiк тобы белгiленген күннен бастап (МӘСК-те куәландыру үшiн қажеттi құжаттардың түскен күнi) жабылады. Науқас дәлелдi себептерсiз МӘСК-ке уақытында келмеген жағдайда, еңбекке жарамсыздық парағында режимнiң бұзылғаны туралы белгi соғылады, өтiп кеткен күндер "Жұмыстан босату" бағанына енгiзiлмейдi және науқастың МӘСК-ке келген күнi мүгедектiктi белгiлеу күнi болып табылады.        Денсаулығы нашарлаған жағдайда жұмыс iстейтiн мүгедектер еңбекке жарамсыздық күнiнен бастап 2 айдан кешiктiрiлмей МӘСК-ке жiберiледi.

      Туберкулездiң немесе кәсiптiк сырқаттың салдарынан еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайында науқас өзiнiң негiзгi жұмысы бойынша еңбекке жарамсыз болып, бiрақ басқа жұмысты денсаулығына зиян келтiрмей және емделудiң қалыпты барысын бұзбай орындай алатын болса, 2 айдан аспайтын мерзiмге еңбекке жарамсыздық парағын бере отырып, басқа жұмысқа ауыстыру ресiмделуi тиiс. Еңбекке жарамсыздық парағында емдеу ұйымы бас дәрiгерiнiң қолымен белгiленген ауыстыру туралы белгi соғылады. Осы тармақтарда көрсетiлмеген өзге сырқаттарға байланысты жұмысшыны немесе қызметшiнi денсаулық жағдайы бойынша басқа жұмысқа ауыстыру қажет болғанда еңбекке жарамсыздық парағы берiлмейдi, дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның қорытындысы ресiмделедi.       Туберкулездiң немесе кәсiптiк сырқаттың салдарынан еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайында науқас өзiнiң негiзгi жұмысы бойынша еңбекке жарамсыз болып, бiрақ басқа жұмысты денсаулығына зиян келтiрмей және емделудiң қалыпты барысын бұзбай орындай алатын болса, 2 айдан аспайтын мерзiмге еңбекке жарамсыздық парағын бере отырып, басқа жұмысқа ауыстыру ресiмделуi тиiс. Еңбекке жарамсыздық парағында емдеу ұйымы бас дәрiгерiнiң қолымен белгiленген ауыстыру туралы белгi соғылады. Осы тармақтарда көрсетiлмеген өзге сырқаттарға байланысты жұмысшыны немесе қызметшiнi денсаулық жағдайы бойынша басқа жұмысқа ауыстыру қажет болғанда еңбекке жарамсыздық парағы берiлмейдi, дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның қорытындысы ресiмделедi.       Жарақаттану жағдайында еңбекке жарамсыздық парағы еңбекке жарамсыздықтың бiрiншi күнiнен бастап берiледi және осы ережеге сәйкес ұзартылады. 

    Алкогольден немесе есiрткiден мас болу күйiнде алған жарақаттану кезiнде, сондай-ақ алкогольден немесе есiрткiден қатты уланғанда, зардап шегушi өз бетiмен жұмыс берушiнiң мүддесiмен байланысты емес жұмысты орындау кезiнде, өзiнiң денсаулығына әдейi (қасақана) зиян келтiру нәтижесiнде немесе зардап шегушi қылмыс жасаған кезде (соттың үкiмiмен анықталған), еңбекке жарамсыздықтың парағы берiлмейдi.     Алкогольден немесе есiрткiден мас болу күйiнде алған жарақаттану кезiнде, сондай-ақ алкогольден немесе есiрткiден қатты уланғанда, зардап шегушi өз бетiмен жұмыс берушiнiң мүддесiмен байланысты емес жұмысты орындау кезiнде, өзiнiң денсаулығына әдейi (қасақана) зиян келтiру нәтижесiнде немесе зардап шегушi қылмыс жасаған кезде (соттың үкiмiмен анықталған), еңбекке жарамсыздықтың парағы берiлмейдi.       23. Басқа бұзылулармен немесе сырқаттармен асқынбаған созылмалы маскүнемдiктi, нашақорлықты емдеу кезiнде еңбекке жарамсыздық парағымен куәландырылмайды. Егер осы кезеңде сырқат немесе жарақат пайда болып, еңбекке уақытша жарамсыздық басталса және маскүнемдiктi (нашақорлықты) емдеудi тоқтату талап етiлсе, еңбекке уақытша жарамсыздық жалпы тәртiппен куәландырылады. Созылмалы маскүнемдiк (нашақорлық) еңбек ету қабiлетiн бұзатын басқа сырқаттармен және хал-жағдайлармен асқынған жағдайда еңбекке жарамсыздықтың бүкiл кезеңiне жалпы тәртiппен еңбекке уақытша жарамсыздық парағы берiледi.

      Амбулаториялық жолмен немесе стационарда тексеруден өтетiн еңбекке жарамды адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы берiлмейдi. Еңбекке жарамды адамдарға емдеу шаралары еңбекке жарамсыздық парақтарынсыз жүргiзiледi.       Амбулаториялық жолмен немесе стационарда тексеруден өтетiн еңбекке жарамды адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы берiлмейдi. Еңбекке жарамды адамдарға емдеу шаралары еңбекке жарамсыздық парақтарынсыз жүргiзiледi.       Денсаулық сақтау пункттерiнде еңбекке жарамсыздық парағын 3 күнтiзбелiк күнге дейiнгi мерзiмге тек дәрiгер бередi. Денсаулық сақтау пунктiнің фельдшерi (медициналық бике, акушер) еңбекке жарамсыз адамды еңбекке уақытша жарамсыздық парағын бермей, тек ауысымның аяғына дейiн жұмыстан босата алады. Науқас жiберiлген дәрiгер еңбекке жарамсыздық парағын бередi. Егер дәрiгер науқасты еңбекке жарамды деп таныса, еңбекке жарамсыздық парағы тек фельдшердiң жұмыстан босатқан сағаттарына ғана берiледi.     

      Кешкi немесе түнгi уақытта (амбулаториялық-емханалық ұйымның жұмысы аяқталғаннан кейiн) ауырған және жедел медициналық жәрдем көрсетiлген адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы егер науқас еңбекке жарамсыз деп танылса, ДКК-нiң шешiмi бойынша келесi күнi (қажет болған жағдайда жедел медициналық жәрдем бригадасының шыққан күнiн есепке ала отырып) берiлуi мүмкiн.       Кешкi немесе түнгi уақытта (амбулаториялық-емханалық ұйымның жұмысы аяқталғаннан кейiн) ауырған және жедел медициналық жәрдем көрсетiлген адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы егер науқас еңбекке жарамсыз деп танылса, ДКК-нiң шешiмi бойынша келесi күнi (қажет болған жағдайда жедел медициналық жәрдем бригадасының шыққан күнiн есепке ала отырып) берiлуi мүмкiн.       Мiнез-құлқын бақылай алмаушылыққа жеткен жүйке ауруы кезiнде, егер науқас жедел медициналық жәрдемге уақытылы жүгiнбесе психоневрологиялық диспансер ДКК-сының (психиатр-дәрiгер бас дәрiгермен бiрлесiп) қорытындысы бойынша еңбекке жарамсыздық парағы өткен күндерге берілуi мүмкін.        Жүйке ауруымен ауыратын жұмыс iстейтiн адамдарға мәжбүрлеп емдеу кезеңiнде еңбекке жарамсыздық парағы жалпы тәртiппен берiледi. Сот-психиатриялық сараптама стационарда емделу қажеттiгiн анықтаған жүйке ауруымен ауыратын адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы науқастың сараптамаға түскен күнiнен бастап берiледi.

      Тұрақты тұратын мекенiнен тыс жердегi, оның iшiнде республикадан тыс жердегi емдеу-алдын алу ұйымдарына белгiленген тәртiппен жiберiлген адамдарға, еңбекке жарамсыздық парағын ДКК жол жүруге қажеттi күндерге бередi.        Осы еңбекке жарамсыздық парағын ұзарту науқас жiберiлген емдеу ұйымында жалпы тәртiппен жүргiзiледi. Егер науқас Қазақстан Республикасынан тыс жерге жiберiлсе, еңбекке жарамсыздық парағын түпкiлiктi ресiмдеудi ол қайтып келген кезде басқа елде консультация алғаны (емделгенi) туралы құжаттардың негiзiнде ДКК жүргiзедi.       Тұрақты тұратын мекенiнен тыс жердегi, оның iшiнде республикадан тыс жердегi емдеу-алдын алу ұйымдарына белгiленген тәртiппен жiберiлген адамдарға, еңбекке жарамсыздық парағын ДКК жол жүруге қажеттi күндерге бередi.        Осы еңбекке жарамсыздық парағын ұзарту науқас жiберiлген емдеу ұйымында жалпы тәртiппен жүргiзiледi. Егер науқас Қазақстан Республикасынан тыс жерге жiберiлсе, еңбекке жарамсыздық парағын түпкiлiктi ресiмдеудi ол қайтып келген кезде басқа елде консультация алғаны (емделгенi) туралы құжаттардың негiзiнде ДКК жүргiзедi.       Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелде болған кезеңiнде ауырғанын, жарақат алғанын куәландыратын құжаттарды оларға қызмет көрсететiн жердегi емдеу-алдын алу ұйымының ДКК-сi еңбекке жарамсыздық парақтарына ауыстырады. Құжаттардың растығына күмәнданған жағдайда бұл құжаттар олар болған елдiң консулдығында мiндеттi түрде заңдастырылуы тиiс, ал еңбекке жарамсыздық парағына айырбастау мәселесiн жоғары тұрған денсаулық сақтау органы шешедi.

Қазақстан Республикасында еңбек қызметiн жүзеге асырушы шетелдiк азаматтарға, азаматтығы жоқ адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы жалпы негiзде берiледi. Қазақстан Республикасында еңбек қызметiн жүзеге асырушы шетелдiк азаматтарға, азаматтығы жоқ адамдарға еңбекке жарамсыздық парағы жалпы негiзде берiледi.       Маусымдық қызметкерлерге, сондай-ақ бас бостандығынан айырмай түзеу жұмыстары түрiнде жазасын өтеп жүрген (шартты түрде сотталған немесе шартты түрде босатылған) адамдарға еңбекке жарамдылығын уақытша жоғалта отырып ауырған (жарақаттанған) кезде еңбекке жарамсыздық парағы жалпы тәртiппен берiледi.       Бастауыш, орта кәсiптiк, жоғары оқу орындарын, аспирантураны бiтiрген және бөлу тәртiбiмен жұмысқа жiберiлген адамдар еңбекке уақытша жарамсыз болған жағдайда, еңбекке жарамсыздық парағы жұмысқа келу белгіленген күннен бастап берiледi.

      Протездеу үшiн еңбекке жарамсыздық парағын науқас протездеу-ортопедиялық орталығының (кәсiпорынының) стационарына жатқызылғанда ғана, стационардың дәрiгерi бас дәрiгермен бiрлесiп, науқас стационардан шыққан кезде бүкiл жатқан кезеңге, барып-қайту жолына кеткен уақытқа бередi, бiрақ ол 30 күннен аспауы тиiс.       Протездеу үшiн еңбекке жарамсыздық парағын науқас протездеу-ортопедиялық орталығының (кәсiпорынының) стационарына жатқызылғанда ғана, стационардың дәрiгерi бас дәрiгермен бiрлесiп, науқас стационардан шыққан кезде бүкiл жатқан кезеңге, барып-қайту жолына кеткен уақытқа бередi, бiрақ ол 30 күннен аспауы тиiс.       Жылдық еңбек демалысы уақытында еңбекке жарамсыздық парағы жалпы тәртiппен берiледi.       Оқушылар оқудан бос уақытында жұмыс iстейтiн болса, еңбекке жарамсыздық парағын оларға медициналық көмек көрсететiн емдеу-алдын алу ұйымдары жалпы тәртiппен бередi. 

      Өндiрiстiк практикадан өту кезеңiнде ақы төленетiн жұмыс орындарына алынған жоғары оқу орындарының студенттерiне, орта кәсiптiк оқу орындарының, училищелердiң оқушыларына оларда сырқаттануына, жарақат алуына, жүктiлiгi мен босануы бойынша демалысқа шығуына байланысты еңбекке жарамсыздық пайда болған кезде еңбекке уақытша жарамсыздық парағы еңбекке жарамсыздықтың бүкiл кезеңiне, бiрақ өндiрiстiк практиканың немесе жұмыстың аяқталу күнiнен ұзақ емес уақытқа берiледi.       Өндiрiстiк практикадан өту кезеңiнде ақы төленетiн жұмыс орындарына алынған жоғары оқу орындарының студенттерiне, орта кәсiптiк оқу орындарының, училищелердiң оқушыларына оларда сырқаттануына, жарақат алуына, жүктiлiгi мен босануы бойынша демалысқа шығуына байланысты еңбекке жарамсыздық пайда болған кезде еңбекке уақытша жарамсыздық парағы еңбекке жарамсыздықтың бүкiл кезеңiне, бiрақ өндiрiстiк практиканың немесе жұмыстың аяқталу күнiнен ұзақ емес уақытқа берiледi.       Еңбекке уақытша жарамсыздық тұрақты тұратын жерiнен және жұмыс орынынан тыс жерде (iссапар уақытында, демалыс үйiнде және т.б.) басталған адамдарға еңбекке жарамсыздық парақтары олардың уақытша болу орындарында жергiлiктi емдеу-алдын алу ұйымының бас дәрiгерiнiң бекiтуiмен берiледi.

      Тұрақты тұратын немесе жұмыс iстейтiн жерiнде еңбекке жарамсыздық парағын алған науқасқа, осы парақ басқа жерде тек еңбекке жарамсыздық парағын берген емдеу орынының сыртқа шығуға болатындығы туралы қорытындысы болғанда ғана ұзартылады. Бұл қорытындыны ДКК, ал ол жоқ болған жағдайда - емдеушi дәрiгер бас дәрiгермен бiрлесiп бередi.       Тұрақты тұратын немесе жұмыс iстейтiн жерiнде еңбекке жарамсыздық парағын алған науқасқа, осы парақ басқа жерде тек еңбекке жарамсыздық парағын берген емдеу орынының сыртқа шығуға болатындығы туралы қорытындысы болғанда ғана ұзартылады. Бұл қорытындыны ДКК, ал ол жоқ болған жағдайда - емдеушi дәрiгер бас дәрiгермен бiрлесiп бередi.       . Республикаға уақытша келген (демалыс, iссапар және т.б.) шетелдiк азаматтарға және азаматтығы жоқ адамдарға сырқаттанған, жарақат алған жағдайда еңбекке жарамсыздық парағы берiлмейдi.       Еңбекке жарамсыздық парағын:        асқынудан тыс созылмалы сырқаты бар науқастарға;        сырқатының ауырлығы бойынша стационарға жатқызылуға тиiс, бiрақ одан науқастың өзi немесе оның отбасы бас тартқан науқасқа;        бөбекханаға, балабақшаға, баланың өзiне және т.б. карантин қойылған жағдайда денi сау балаларға;        жалақысы сақталмайтын демалыста жүрген адамға беруге болмайды.

Жүктілiгi және босануы бойынша еңбекке жарамсыздық парақтарын беру Жүктiлiгi және босануы бойынша еңбекке жарамсыздық парағы әйелдерге жүктiлiгi және босануы жөнiндегi бүкiл демалысқа; тiкелей перзентханадан бала асырап алған адамдарға асырап алған күннен бастап нәрестенің туылған күнiнен елу алты күн өткенге дейiнгi кезеңге берiледi.       Жүктiлiгi және босануы бойынша еңбекке жарамсыздық парағын акушер-гинеколог дәрiгер, ал ол жоқ болған жағдайда қабылдау жүргiзетiн дәрiгер бөлiмшенiң меңгерушiсiмен (бас дәрiгермен) бiрлесiп, босанғанға дейiн ұзақтығы 30 аптадан бастап жетпiс күнтiзбелiк күн және босанғаннан кейiн елу алты күн (босану қиындықты болған немесе екi және одан да көп бала туған жағдайда - босанғ. Жүктілiгi және босануы бойынша еңбекке жарамсыздық парақтарын беру аннан кейiн жетпiс күнтiзбелiк күн) мерзiмге бередi. 

Ядролық сынақтардың әсерiне ұшыраған аумақтарда тұратын әйелдерге жүктiлiгi және босануы бойынша еңбекке жарамсыздық парағы қалыпты босану кезiнде жүктiлiктiң 27 аптасынан бастап ұзақтығы 170 күнтiзбелiк күнге және босану қиындықты болған немесе екi және одан да көп бала туған жағдайда - 184 күнге берiледi.        Жүктiлiгi және босануы бойынша демалыс кезеңiнде тұрақты тұратын орынынан кеткен әйелдерге еңбекке жарамсыздық парағы босанған жердегi емдеу ұйымында ұзартылады. Ядролық сынақтардың әсерiне ұшыраған аумақтарда тұратын әйелдерге жүктiлiгi және босануы бойынша еңбекке жарамсыздық парағы қалыпты босану кезiнде жүктiлiктiң 27 аптасынан бастап ұзақтығы 170 күнтiзбелiк күнге және босану қиындықты болған немесе екi және одан да көп бала туған жағдайда - 184 күнге берiледi.        Жүктiлiгi және босануы бойынша демалыс кезеңiнде тұрақты тұратын орынынан кеткен әйелдерге еңбекке жарамсыздық парағы босанған жердегi емдеу ұйымында ұзартылады.       Әйел нәрестенi ол бiр жарым жасқа келгенше күту жөнiндегi жалақысы сақталмайтын қосымша демалыста жүрген кезеңде жүктi болған жағдайда еңбекке жарамсыздық парағы осы Ережеде көзделген жүктiлiгi және босануы бойынша берiлетiн демалыстың барлық күндерiне берiледi. Нәрестенi күту жөнiндегi жалақысы сақталмайтын қосымша демалыста жүрген адамдар жаңа туған нәрестенi тiкелей перзентханадан асырап алған жағдайда, еңбекке жарамсыздық парағы асырап алған күннен бастап нәрестенiң туған күнiнен елу алты күн өткенге дейiнгi кезеңге берiледi.

     Жүктiлiктi жасанды түрде тоқтату операциясы (аборт) жасалған кезде еңбекке жарамсыздық парағын емдеушi дәрiгер бөлiмшенiң меңгерушiсiмен бiрлесiп операция жасалған емдеу ұйымында болған 3 күнге бередi, ал асқынған жағдайда еңбекке жарамсыздықтың бүкiл кезеңiне берiледi, оған жүктiлiктiң ерте мерзiмiнде вакуумдық аспирация әдiсiмен жасалған операция қосылмайды. Бұл жағдайда еңбекке жарамсыздық парағы операция жасалған күнге, ал еңбекке жарамдылығын жоғалта отырып, асқыну пайда болған жағдайда - жалпы тәртiппен берiледi.        Түсiк тастаған кезде еңбекке уақытша жарамсыздық парағы жалпы негiзде берiледi.      Жүктiлiктi жасанды түрде тоқтату операциясы (аборт) жасалған кезде еңбекке жарамсыздық парағын емдеушi дәрiгер бөлiмшенiң меңгерушiсiмен бiрлесiп операция жасалған емдеу ұйымында болған 3 күнге бередi, ал асқынған жағдайда еңбекке жарамсыздықтың бүкiл кезеңiне берiледi, оған жүктiлiктiң ерте мерзiмiнде вакуумдық аспирация әдiсiмен жасалған операция қосылмайды. Бұл жағдайда еңбекке жарамсыздық парағы операция жасалған күнге, ал еңбекке жарамдылығын жоғалта отырып, асқыну пайда болған жағдайда - жалпы тәртiппен берiледi.        Түсiк тастаған кезде еңбекке уақытша жарамсыздық парағы жалпы негiзде берiледi.       Эмбрионды көшiрiп салу операциясы жасалған кезде еңбекке жарамсыздық парағын операция жасаған емдеу-алдын алу ұйымы әйелдiң ауруханаға жатқызылған күнiнен бастап жүктiлiктiң анықталу фактiсiне дейiн бередi.

Баланы (мүгедек баланы) күту бойынша еңбекке жарамсыздық парақтарын беру        14 жасқа толмаған науқас баланы күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы берiледi және ол күтiмдi қажет ететiн, алайда жалпы ережелер бойынша 10 күнтiзбелiк күннен аспайтын кезеңге ұзартылады.        Тұрақты тұратын орынынан басқа жерде анасымен немесе отбасының басқа мүшесiмен бiрге болған бала сырқаттанған жағдайда, науқас баланы күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы басқа жердің тұрғыны ретiнде (бас дәрiгердiң қолы қойылып) берiледi.        Егер еңбекке жарамсыздық парағынсыз жұмыстан босатылған кезеңде балада бұрынғы сырқатпен байланысты басқа сырқат пайда болса, күту бойынша еңбекке жарамсыздықтың жаңа парағы берiледi. Еңбекке жарамсыздық парағы жабылғаннан кейiн балада асқыну пайда болған жағдайда, және егер еңбекке жарамсыздық парағының мерзiмi бiтпесе, қалған күндерге (10 күнге дейiн) еңбекке уақытша жарамсыздық парағы берiледi.

      Отбасында бiр мезгiлде екi не одан да көп бала сырқаттанған жағдайда, оларды күту бойынша бiр еңбекке жарамсыздық парағы берiледi. Егер бiр баланың сырқаттануы кезеңiнде басқа бала сырқаттанса, оны күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы тек бiрiншi парақ жабылғаннан кейiн және бала күтiмдi қажет ететiн, алайда екiншi бала сырқаттанған күннен бастап 10 күннен аспайтын кезеңге берiледi.        Егер екiншi бала бiрiншi баланы күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы берiлген кезеңде сырқаттанса, еңбекке жарамсыздықтың жаңа парағы берiледi.       Отбасында бiр мезгiлде екi не одан да көп бала сырқаттанған жағдайда, оларды күту бойынша бiр еңбекке жарамсыздық парағы берiледi. Егер бiр баланың сырқаттануы кезеңiнде басқа бала сырқаттанса, оны күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы тек бiрiншi парақ жабылғаннан кейiн және бала күтiмдi қажет ететiн, алайда екiншi бала сырқаттанған күннен бастап 10 күннен аспайтын кезеңге берiледi.        Егер екiншi бала бiрiншi баланы күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы берiлген кезеңде сырқаттанса, еңбекке жарамсыздықтың жаңа парағы берiледi.       Дәрiгердiң қорытындысы бойынша күтiмдi қажет ететiн баланы стационарда емдеу кезiнде күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы ата-анасының бiрiне немесе оны күтушi адамға: 

      3 жасқа дейiнгi баланы емдеу кезiнде - баланың стационарда болған бүкiл кезеңiне;        3 жастан асқан қатты науқастанған балаларды емдеу кезiнде - дәрiгердiң қорытындысы бойынша бала осындай күтiмдi қажет ететiн мерзiмге;        адамның иммундық тапшылығы вирусын жұқтырған (СПИД ауруы) 14 жасқа дейiнгi балаларды емдеу кезiнде - бала стационарда болған бүкiл кезеңге берiледi.        Егер бала стационардан шыққаннан кейiн күтiмдi қажет етсе және стационарға жатқызылғанға дейiн оны күту үшiн жұмыстан босату жүргiзiлмесе, тұратын жерi бойынша емдеу-алдын алу ұйымы 10 күнге дейiнгi кезеңге еңбекке жарамсыздық парағын бередi. Егер стационарға дейiн осы сырқат бойынша еңбекке жарамсыздық парағы берiлген болса, онда еңбекке жарамсыздық парағы қалған күндерге (10 күнге дейiн) берiледi.       3 жасқа дейiнгi баланы емдеу кезiнде - баланың стационарда болған бүкiл кезеңiне;        3 жастан асқан қатты науқастанған балаларды емдеу кезiнде - дәрiгердiң қорытындысы бойынша бала осындай күтiмдi қажет ететiн мерзiмге;        адамның иммундық тапшылығы вирусын жұқтырған (СПИД ауруы) 14 жасқа дейiнгi балаларды емдеу кезiнде - бала стационарда болған бүкiл кезеңге берiледi.        Егер бала стационардан шыққаннан кейiн күтiмдi қажет етсе және стационарға жатқызылғанға дейiн оны күту үшiн жұмыстан босату жүргiзiлмесе, тұратын жерi бойынша емдеу-алдын алу ұйымы 10 күнге дейiнгi кезеңге еңбекке жарамсыздық парағын бередi. Егер стационарға дейiн осы сырқат бойынша еңбекке жарамсыздық парағы берiлген болса, онда еңбекке жарамсыздық парағы қалған күндерге (10 күнге дейiн) берiледi.

      3 жасқа дейiнгi баланы немесе 16 жасқа дейiнгi мүгедек баланы күтудi жүзеге асыратын шешесiнiң (әкесiнiң) немесе басқа адамның стационарлық емделуi жағдайында осы баланы күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы, осы баланы iс жүзiнде күтудi жүзеге асырған жұмыс iстейтiн кез келген басқа адамға, шешесi (әкесi) стационарда болған, алайда 30 күннен аспайтын мерзiмге шешесiнiң (әкесiнің) емделу орыны бойынша берiледi.        3 жасқа дейiнгi баланы (16 жасқа дейiнгi мүгедек баланы) күтушi шешесi (әкесi, басқа адам) стационардағы басқа баланы күту қажеттiгiне байланысты ауруханаға жатқызылса, 3 жасқа дейiнгi баланы (16 жасқа дейiнгi мүгедек баланы) күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы шешесi сырқаттанғанда берiлетiн тәртiппен берiледi.       3 жасқа дейiнгi баланы немесе 16 жасқа дейiнгi мүгедек баланы күтудi жүзеге асыратын шешесiнiң (әкесiнiң) немесе басқа адамның стационарлық емделуi жағдайында осы баланы күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы, осы баланы iс жүзiнде күтудi жүзеге асырған жұмыс iстейтiн кез келген басқа адамға, шешесi (әкесi) стационарда болған, алайда 30 күннен аспайтын мерзiмге шешесiнiң (әкесiнің) емделу орыны бойынша берiледi.        3 жасқа дейiнгi баланы (16 жасқа дейiнгi мүгедек баланы) күтушi шешесi (әкесi, басқа адам) стационардағы басқа баланы күту қажеттiгiне байланысты ауруханаға жатқызылса, 3 жасқа дейiнгi баланы (16 жасқа дейiнгi мүгедек баланы) күту бойынша еңбекке жарамсыздық парағы шешесi сырқаттанғанда берiлетiн тәртiппен берiледi.

Карантин кезiнде еңбекке жарамсыздық парақтарын беру Жұқпалы аурулармен сырқаттанған ауырған науқастармен қарым-қатынаста болған адамдарды немесе бактерия тасушылығы салдарынан жұмыстан шеттету туралы еңбекке жарамсыздық парағын эпидемиолог-дәрiгердiң ұсынуы бойынша инфекционист-дәрiгер немесе емдеушi дәрiгер бередi. Мұндай жағдайларда жұмыстан шеттетудiң ұзақтығы жұқпалы аурулармен сырқаттанған және олармен қарым-қатынаста болған адамдарды оқшаулаудың бекiтiлген мерзiмдерiмен анықталады.

Еңбекке жарамсыздық парақтарын толтырудың және берудiң ережелерi       Еңбекке жарамсыздық парағы мемлекеттiк немесе орыс тiлiнде толтырылады.       Еңбекке жарамсыздық парағын берген емдеу-алдын алу ұйымында оның бет жағы толтырылады. Парақтың сыртқы бетiне белгi соғу жәрдемақыны тағайындау, есептеу және төлеу кезiнде жүргiзiледi.        Парақтың беткi жағындағы "Еңбекке жарамсыздық парағы" деген атаудың астында тиiсiнше не "Алғашқы" сөзiнiң, не "Жалғасы" сөзiнiң асты сызылады. Содан соң емдеу ұйымының атауы мен мекен-жайы, парақтың берiлген күнi, пациенттiң тегi, есiмi, әкесiнің аты, лауазымы және жұмыс орыны көрсетiледi және емдеу ұйымының мөрi қойылады.       "Еңбекке жарамсыздық түрi" деген бағанда еңбекке жарамсыздық парағының сырқаттануға, өндiрiстегi немесе тұрмыстағы қайғылы оқиғаға, карантинге, науқас баланы күту бойынша, протездеуге, жүктiлiгiне және босануына, балаларды асырап алуға байланысты берiлгендiгi көрсетiледi. 

      Егер еңбекке жарамсыздық парағы жүктiлiгiне байланысты берiлсе - босанған күнi; асырап алуына байланысты - баланың туған күнi; науқас баланы күту бойынша - баланың туған күнi мен жылы көрсетiледi.        "Режим" бағанында науқасқа тағайындалған режим (жатып емделу, амбулаториялық, ауруханалық және т.б.) көрсетiледi. Дәрiгер тағайындаған режимдi бұзу: iшiмдiк iшу, ұйғарылған емдi орындамау, науқастың дәрiгерге куәландыруға көрсетiлген мерзiмде келмеуi, дәрiгердiң рұқсатынсыз басқа жерге кетiп қалуы және басқа жағдайлар мiндеттi түрде көрсетiледi.        Егер науқас еңбектегi мертiгуге, туберкулез сырқатына немесе кәсiптiк ауруға байланысты басқа жұмысқа уақытша ауыстырылса, онда осы үшiн бөлiнген бағанда ауыстырудың қай уақыттан және қай уақыт бойынша жүзеге асырылғандығы көрсетiледi және бас дәрiгердiң қолы қойылады. Көрсетiлген басқа жұмысқа уақытша ауыстырудың бүкiл мерзiмiне еңбекке жарамсыздық парағының жалғасы берiледi.        Егер еңбекке жарамсыздық парағы жүктiлiгiне байланысты берiлсе - босанған күнi; асырап алуына байланысты - баланың туған күнi; науқас баланы күту бойынша - баланың туған күнi мен жылы көрсетiледi.        "Режим" бағанында науқасқа тағайындалған режим (жатып емделу, амбулаториялық, ауруханалық және т.б.) көрсетiледi. Дәрiгер тағайындаған режимдi бұзу: iшiмдiк iшу, ұйғарылған емдi орындамау, науқастың дәрiгерге куәландыруға көрсетiлген мерзiмде келмеуi, дәрiгердiң рұқсатынсыз басқа жерге кетiп қалуы және басқа жағдайлар мiндеттi түрде көрсетiледi.        Егер науқас еңбектегi мертiгуге, туберкулез сырқатына немесе кәсiптiк ауруға байланысты басқа жұмысқа уақытша ауыстырылса, онда осы үшiн бөлiнген бағанда ауыстырудың қай уақыттан және қай уақыт бойынша жүзеге асырылғандығы көрсетiледi және бас дәрiгердiң қолы қойылады. Көрсетiлген басқа жұмысқа уақытша ауыстырудың бүкiл мерзiмiне еңбекке жарамсыздық парағының жалғасы берiледi. 

      Науқас ауыстыру мерзiмi аяқталғаннан кейiн еңбекке жарамсыз күйiнде қалған жағдайда уақытша жұмыс мерзiмi аяқталғаннан кейiнгi күннен бастап еңбекке уақытша жарамсыздық парағының жаңа жалғасы беріледі.        Тиiстi бағандарда стационарлық емдеудiң мерзiмдерi туралы, МӘСК-ге жiберу күнi туралы және МӘСК-тiң қорытындысы туралы белгiлер соғылады.        "Жұмыстан босатылу" деген бөлiмдегi "Қай күннен" деген баған цифрмен толтырылады, ал "Қосып айтқанда қай күнге дейiн" деген баған - жазумен (күнi де, айы да) жазылады. Осы бөлiмнiң әрбiр жолында дәрiгердiң лауазымы, тегi мен инициалдары анық көрсетiледi, сонан соң қолы қойылады.        "Жұмысқа кiрiсу" деген жол жазумен (күнi және айы) толтырылады немесе еңбекке жарамсыздық парағы жалғасының номерi көрсетiледi.       Ескерту: 52-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2004 жылғы 28 маусымдағы N 513бұйрығымен.        Науқас ауыстыру мерзiмi аяқталғаннан кейiн еңбекке жарамсыз күйiнде қалған жағдайда уақытша жұмыс мерзiмi аяқталғаннан кейiнгi күннен бастап еңбекке уақытша жарамсыздық парағының жаңа жалғасы беріледі.        Тиiстi бағандарда стационарлық емдеудiң мерзiмдерi туралы, МӘСК-ге жiберу күнi туралы және МӘСК-тiң қорытындысы туралы белгiлер соғылады.        "Жұмыстан босатылу" деген бөлiмдегi "Қай күннен" деген баған цифрмен толтырылады, ал "Қосып айтқанда қай күнге дейiн" деген баған - жазумен (күнi де, айы да) жазылады. Осы бөлiмнiң әрбiр жолында дәрiгердiң лауазымы, тегi мен инициалдары анық көрсетiледi, сонан соң қолы қойылады.        "Жұмысқа кiрiсу" деген жол жазумен (күнi және айы) толтырылады немесе еңбекке жарамсыздық парағы жалғасының номерi көрсетiледi.       Ескерту: 52-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2004 жылғы 28 маусымдағы N 513бұйрығымен. 

      Түзетудi қате жазылған жазуды сызып тастап, үстiне дұрыс жаза отырып енгiзуге болады. Түзету төмендегi ашық шетте дәрiгердiң қолы қойылып, мөрмен расталып түсiндiрiледi.        Емдеу ұйымының мөрi еңбекке уақытша жарамсыздық парағы ашылған кезде бiрiншi бөлiмiнде үстiңгi оң жағына және жұмысқа шығар кезде немесе жалғасын берген кезде төменгi жағына басылады.       Түзетудi қате жазылған жазуды сызып тастап, үстiне дұрыс жаза отырып енгiзуге болады. Түзету төмендегi ашық шетте дәрiгердiң қолы қойылып, мөрмен расталып түсiндiрiледi.        Емдеу ұйымының мөрi еңбекке уақытша жарамсыздық парағы ашылған кезде бiрiншi бөлiмiнде үстiңгi оң жағына және жұмысқа шығар кезде немесе жалғасын берген кезде төменгi жағына басылады.       Еңбекке уақытша жарамсыздық парақтарының бәрi еңбекке уақытша жарамсыз адамдарға еңбекке жарамсыздық парақтарының бланкiлерi бойынша есептiлiкке арналған құжат болып табылатын түбiртектерге қолы қойылып берiледi.       Берiлген еңбекке жарамсыздық парақтарының есебi еңбекке жарамсыздық парақтарын тiркеу кiтабында жүргiзiледi.       Еңбекке жарамсыздық парақтарының бүлiнген және қажет етiлмеген бланкiлерiн оларды берген дәрiгерлер (фельдшерлер) мынадай тәртiппен есептен шығарады: бланк айқыш сызылады және iрi әрiптермен "бүлiнген" немесе "есептен шығарылған" деген жазу жазылады, ал сонан соң жауапты адамға өткiзiледi. 

      Бланкiлердің түбiртектерi, бүлiнген және қажет етiлмеген бланкiлер емдеу-алдын алу ұйымында екi жыл бойы сақталады, ал сонан соң басшының бұйрығының негiзiнде жойылады.        Жойылғандығы туралы кесiм 10 жыл сақталады.       Бланкiлердің түбiртектерi, бүлiнген және қажет етiлмеген бланкiлер емдеу-алдын алу ұйымында екi жыл бойы сақталады, ал сонан соң басшының бұйрығының негiзiнде жойылады.        Жойылғандығы туралы кесiм 10 жыл сақталады.       Еңбекке жарамсыздық парағы жоғалған жағдайда жоғалған еңбекке жарамсыздық парағы бойынша жәрдемақының төленбегендiгi туралы жұмыс орнынан анықтама ұсынылғаннан кейiн парақты берген емдеу-алдын алу ұйымының көшiрмесi берiледi. Көшiрменiң беткi жағында жоғарыда "Көшiрме" деген белгi соғылады.       Еңбекке жарамсыздық парағын ұзартуды және берудi бас дәрiгердiң бекiтуiмен немесе онымен бiрлесiп емдеушi дәрiгер жүргiзуi керек болған жағдайларда, параққа екi дәрiгер де қол қоюы тиiс.       Тағайындалған күнi дәрiгердiң қабылдауына келмеген науқасқа еңбекке жарамсыздық парағы тек дәрiгерге жүгiнген күннен бастап ұзартылады, өтiп кеткен күндер есепке алынбайды, еңбекке уақытша жарамсыздық парағында режимнiң бұзылғандығы туралы белгi соғылады.

      Еңбекке жарамсыздық жалғасқан қажеттi жағдайларда, дәрiгер пациентке еңбекке жарамсыздық парағының "жалғасын", еңбекке жарамсыздықтың бастапқы парағындағы "Жұмысқа кiрiсу" деген бағанда осы туралы белгi соға отырып, бере алады.       Еңбекке жарамсыздық жалғасқан қажеттi жағдайларда, дәрiгер пациентке еңбекке жарамсыздық парағының "жалғасын", еңбекке жарамсыздықтың бастапқы парағындағы "Жұмысқа кiрiсу" деген бағанда осы туралы белгi соға отырып, бере алады.       Емдеу-алдын алу ұйымдары өзiнiң жоғары тұрған денсаулық сақтау органына бланкiлердiң ұрлануы мен жоғалуының барлық жағдайлары туралы олардың сериялары мен номерлерiн көрсете отырып, хабарлауға мiндеттi.

Дәрiгерлердiң жауапкершілiгi және олардың iс-әрекеттерi жөнiнде шағымдану       Еңбекке жарамсыздық парағын негiзсiз бергенi немесе оны беруден бас тартқаны, сондай-ақ оны дұрыс ресiмдемегенi үшiн беру құқығы берiлген дәрiгерлер, орта медициналық қызметкерлер қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес жауапкершiлiкке тартылады.        Еңбекке жарамдылықты сараптау, еңбекке жарамсыздық парақтарын беру, ұзарту, жабу, сондай-ақ сақтау және есепке алу жөнiндегi жұмыстың жай-күйi үшiн жауапкершiлiк барлық деңгейдегi денсаулық сақтау органдарының басшыларына, емдеу-алдын алу ұйымдарының бас дәрiгерлерiне, ғылыми-зерттеу институттарының, ғылыми орталықтардың директорларына, жеке медициналық практикамен айналысатын ұйымдардың басшыларына жүктеледi.

      Азаматтардың еңбекке жарамдылықты сараптау, еңбекке жарамсыздық парақтарын беру, ұзарту және жабу мәселелерi жөнiндегi дәрiгерлердiң iс-әрекеттерiне шағымдарын емдеу-алдын алу ұйымының бас дәрiгерi, олардың шешiмiн бас дәрiгер бекiтетiн ДКК немесе арнайы құрылған комиссия қарайды. Бұл шешiммен науқас келiспеген жағдайда, оның шағымын жоғары тұрған денсаулық сақтау органы қарайды. Азаматтар дәрiгерлердің әрекеттерiне сот тәртiбiмен шағым жасай алады.           Азаматтардың еңбекке жарамдылықты сараптау, еңбекке жарамсыздық парақтарын беру, ұзарту және жабу мәселелерi жөнiндегi дәрiгерлердiң iс-әрекеттерiне шағымдарын емдеу-алдын алу ұйымының бас дәрiгерi, олардың шешiмiн бас дәрiгер бекiтетiн ДКК немесе арнайы құрылған комиссия қарайды. Бұл шешiммен науқас келiспеген жағдайда, оның шағымын жоғары тұрған денсаулық сақтау органы қарайды. Азаматтар дәрiгерлердің әрекеттерiне сот тәртiбiмен шағым жасай алады.          Ескерту. Үлгілерді қағаз мәтіннен қараңыз. Қосымша               Ескерту: Қосымшамен толықтырылды - ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2004 жылғы 28 маусымдағы N 513 бұйрығымен.

        Еңбекке уақытша жарамсыздық парағы         серия № 0000000         – лист временной нетрудоспособности     Алғашқы – жалғасы-первичный - продолжение Дәрігер       ______________________________________      ______________ толтырады     (еңбекке уақытша жарамсыз адамның тегі аты           (дәрігердің тегі да емдеу      және әкесінің аты - фамилия, имя и отчество          – фамилия врача) врачом и               временно нетрудоспособного) остается      ______________________________________ в лечебном         (мекен жайы - домашний адрес) мекемесінде   ______________________________________       Ауру тарихының № қалдырады -  (қызмет орны - кәсіпорынының мекеменің атауы –        № истории болезни Заполняется   место работы - наименование предприятия или          __________________ учреждении                  учреждения)                  Берілді __________________ 20____ ж.              __________________                  Выдан (күні, айы, жылы - число, месяц, год)        (алушының қолы -                                                                    расписка получателя)                  _______________________________________________

           Еңбекке уақытша жарамсыздық парағы -                   лист временной нетрудоспособности                 Алғашқы парақтың жалғасы /первичный –                       продолжение листка №     _______________________________________________________    |Емдеу мекемесінің|                 (емдеу мекемесінің атауы және мекен жайы            |мөрі - печать    |                - наименование и адрес лечебного учреждения)         |лечебного учреж- |                                                                     |     дения       | Емдеу      Берілді __________________ ж. ______________ 20_________ мекеме-    Выдан күні, айы - число, месяц г.    ХАЖ-10 сінің      __________________________________     Жасы ____________  _________________ дәрігері    (еңбекке уақытша жарамсыз адамның           Возраст     |Ер-Муж Әйел-Жен  | толтырады –  тегі, аты, әкесінің аты - фамилия,         (толық жасы |тиістісінің асты | заполня-        имя, отчество временно                 - полных лет)|сызылсын - соотв-| ется                нетрудоспособного)                              |етствующее под-  | врачом                                                              |    черкнуть     | лечебно-   ________________________________________________________ го учре-       (қызмет орны кәсіпорынның не мекеменің атауы, ждения       лауазымы – место работы наименование предприятия или                      учреждения, должность)

          |           | Код МКБ - 10    Қорытынды ХАЖ - 10 – Заключительный Код МКБ-10     |           |            (қазақ не орыс тілінде – на казахском или русском языке)      |           Еңбекке уақытша жарамсыздықтың түрі көрсетілсін (сырқаттану, жарақаттар мен           уланулар, жүктілікті жасанды үзу, нәрестені асырап алу, карантин, ауруды           күтү, санаторий-курортта емделу, босану алдындағы не босанудан кейінгі           демалыс). Указать вид временной нетрудоспособности (заболевание, травмы и           отравления, искусственное прерывание беременности, усыновление/удочерение           ребенка, карантин, уход за больным, сан-кур.лечение, дородовой или           послеродовой отпуск)           ___________________________________________________________________________           Ауруды күтуге демалыс берілсе, аурудың жасы, диагнозы ХАЖ –10 бойынша           көрсетілсін, карантин себепті демалыс берілсе, карантинді тудырған ауру           ХАЖ-10 аталып көрсетілсін.           При отпуске по уходу указать возраст больного и диагноз по МКБ-10, при           отпуске по карантину указать название заболевания по МКБ-10, вызвавшего           карантин           ___________________________________________________________________________           Санаторий-курортта емделетін болса, жолдама мерзімінің басталатын және           бітетін уақыты көрсетілсін.           При сан-кур.лечении указать дату начала и окончании срока путевки            _________________________________________________________________________

|Түзім/Режим     Түзімді ушылық туралы белгі/Отметки о нарушении режима |           |                      Дәрігердің қолы/Подпись врача ___________________  |           Стационарда болды / Находился в стационаре |МӘС бөліміне жіберілді /           20______ ж.______ 20 _____ ж. ______ дейін |Направлен в отдел МСЭ 20___ ж.           с ______ 20 _______ г. по _____ 20_____г.  |_____ 20 _____ г.           Уақытша басқа жұмысқа ауыстырылсын /       |Дәрігердің қолы /Подпись врача           Перевести временно на другую работу с      |_________________________           20_____ ж. _____ ден 20 _____ ж. ____ дейн |МӘС –тің қарауынан өткен /           20 ______ г. по_____ 20 ______ г.          |Освидетельствован во МСЭ 20__ ж.           Бас дәрігердің қолы /                      |______ 20_____г. МӘС бөлімінің           Подпись главного врача____________________ |қорытындысы /Заключение отдела                                                       МСЭ __________________________                                                       МӘС бөлімі бастығының қолы                                                       Подпись начальника отдела МСЭ                                                       ______________________________                                                        _______________________                                                       |МӘС-тің мөрі-Печать МСЭ| |Түзім/Режим     Түзімді ушылық туралы белгі/Отметки о нарушении режима |           |                      Дәрігердің қолы/Подпись врача ___________________  |           Стационарда болды / Находился в стационаре |МӘС бөліміне жіберілді /           20______ ж.______ 20 _____ ж. ______ дейін |Направлен в отдел МСЭ 20___ ж.           с ______ 20 _______ г. по _____ 20_____г.  |_____ 20 _____ г.           Уақытша басқа жұмысқа ауыстырылсын /       |Дәрігердің қолы /Подпись врача           Перевести временно на другую работу с      |_________________________           20_____ ж. _____ ден 20 _____ ж. ____ дейн |МӘС –тің қарауынан өткен /           20 ______ г. по_____ 20 ______ г.          |Освидетельствован во МСЭ 20__ ж.           Бас дәрігердің қолы /                      |______ 20_____г. МӘС бөлімінің           Подпись главного врача____________________ |қорытындысы /Заключение отдела                                                       МСЭ __________________________                                                       МӘС бөлімі бастығының қолы                                                       Подпись начальника отдела МСЭ                                                       ______________________________                                                        _______________________                                                       |МӘС-тің мөрі-Печать МСЭ|