🗊Презентация Механиканың физикалық негіздері. Физикалық шамалардың өлшем бірліктері

БІЛМЕГЕН ҰЯТ ЕМЕС, БІЛІМ АЛМАҒАН ҰЯТ АБАЙ

Дәріс жоспары Дәріс жоспары Механиканың физикалық негіздері. Физикалық шамалардың өлшем бірліктері. Механика және оның құрылымы. Кинематика элементтері. Механикадағы моделдер. 5. Санақ жүйесі. Траектория, жол ұзындығы, орын ауыстыру векторы. Жылдамдық. Үдеу және оның құраушылары. Қозғалыс түрлері. 9. Айналмалы қозғалыс кинематикасы.

Физика инженерлерді дайындаудың іргелі негізі, техниканың жаңа салаларын жасау үшін база болып табылады. Физика инженерлерді дайындаудың іргелі негізі, техниканың жаңа салаларын жасау үшін база болып табылады. Физика – экспериментальды ғылым: оның заңдары тәжірибе жүзінде анықталған ақиқаттарға сүйенеді. Эксперимент арқылы дәлелденген ақиқаттарды жалпылау нәтижесінде физикалық заңдар анықталады. Физикалық заңдар дегеніміз физикалық шамалардың арасындағы байланыстарды тағайындайтын, табиғатта бар орнықты қайталанатын объективті заңдылықтар.

Механика және оның құрылымы Механика және оның құрылымы Механика – механикалық қозғалыстың заңдылықтарын және сол қозғалысты тудыратын немесе өзгертетін себептерін зерттейтін физиканың бөлімі. Mеханика: классикалық механика (макроскопиялық денелердің қозғалысы); релятивистік механика (жылдамдығы вакуумдегі жарық жылдамдығына жақын денелердің қозғалысы); кванттық механика (микроскопиялық денелердің атомдар мен элементар бөлшектердің қозғалысы) болып бөлінеді.

Механика бөлімдері Кинематика – қозғалыстың тек уақытқа байланысты өзгерісі зерттеледі. Ал, қозғалыcты туғызушы себептер қарастырылмайды. Динамика – қозғалыс заңдылықтары және ол қозғалысты туғызушы себептер қарастырылады. Статика – денелер жүйесінің тепе-теңдік заңдылықтарын қарастырады.

Механикадағы модельдер Механикада нақты мәселенің шартына байланысты, денелердің қозғалыстарын сипаттау үшін әр түрлі қарапайымдалған физикалық моделдерді пайдаланады: Материалдық нүкте – қарастырылып отырған жағдайда пішіні мен өлшемдерін елемеуге болатын дене. Абсолют қатты дене – қандай жағдай болса да деформацияға ұшырамайтын және ол дененің кез-келген екі нүктесінің арақашықтығы тұрақты болып қалатын денені айтады. Абсолют серпімді дене – деформациясы Гук заңына бағынатын және сыртқы күштің әсері тоқталғаннан кейіне өзінің бастапқы формасын толық қалпына келтіретін денені айтады. Абсолют серпімсіз дене – сыртқы күштер әсері тоқталғаннан кейін деформацияланған күйін толық сақтайтын дене.

Санақ жүйесі. Траектория, жол ұзындығы, орын ауыстыру векторы.

Траектория

Жылдамдық

Қисық сызықты қозғалыс кезіндегі нүктенің жылдамдығы

Лездік жылдамдық Лездік жылдамдық Лездік жылдамдық векторы қозғалыс бағытының траекториясына жанамамен бағытталады. Лездік жылдамдық модулі (скаляр шама) жүрілген жолдың уақыт бойынша бірінші туындысына тең. Лездік жылдамдық – қарастырылатын нүктенің радиус-векторынан уақыт бойынша алынған бірінші туындысына тең, векторлық шама. Бірқалыпты емес қозғалыс кезінде лездік жылдамдықтың модулі уақыт өткен сайын өзгереді.

Үдеу.

Үдеудің құраушылары Үдеудің құраушылары Жазық қисық сызықты қозғалыстың жалпы жағдайында толық үдеу векторын оның екі проекциясының қосындысы ретінде көрсетеді:

Қозғалыс түрлері: 1) , –бір қалыпты түзу сызықты қозғалыс: . 2) , – бір қалыпты айнымалы түзу сызықты (бір қалыпты үдемелі) қозғалыс. Егер болса, онда: , , 3) , – шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалыс. 4) , - қисық сызықты бір қалыпты айнымалы қозғалыс.

Жүріп өткен жолды есептеу:

Дененің еркін құлау кезіндегі қозғалысын сипаттайтын теңдеулер (ауаның кедергісі ескерілмеген жағдайда):

Материалдық нүктенің айналмалы қозғалысы. Бұрыштық жылдамдық. Бұрыштық үдеу. Материалдық нүктенің айналмалы қозғалысы. Бұрыштық жылдамдық. Бұрыштық үдеу.

Бұрыштық жылдамдық Бұрыштық жылдамдық Бірқалыпты айналмалы қозғалыс үшін:

Бұрыштық үдеу Бұрыштық үдеу Бірқалыпты емес айналмалы қозғалыс кезінде бұрыштық үдеу ұғымы ендіріледі. Орташа бұрыштық үдеу – бұрыштық жылдамдық өзгерісінің осы өзгеріс уақтысына қатынасымен анықталатын шама: Лездік бұрыштық үдеу – бұрыштық жылдамдықтың уақыт бойынша алынған бірінші туындысына немесе бұрылу бұрышының уақыт бойынша алынған екінші туындысына тең векторлық шама:

Айналмалы қозғалыс кезіндегі сызықтық жылдамдық: Айналмалы қозғалыс кезіндегі сызықтық жылдамдық: Егер материалдық нүкте толық айналым жасаса, онда:

Нүкте радиусы R шеңбер бойымен қозғалсын делік және t = 0 уақыт мезетінде А нүктесінде орналассын. Белгілі бір Нүкте радиусы R шеңбер бойымен қозғалсын делік және t = 0 уақыт мезетінде А нүктесінде орналассын. Белгілі бір уақыт өткеннен кейін нүктенің орнын бұрылу бұрышы деп аталатын бұрышымен беруге және келесідей формуламен анықтауға болады: Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалғанда: Уақыт бойынша 1-ші туындысын аламыз: Сызықтық және бұрыштық жылдамдықтардың байланысы.