🗊Презентация Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді

Категория: Образование
Нажмите для полного просмотра!
Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №1Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №2Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №3Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №4Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №5Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №6Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №7Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №8Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №9Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №10Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №11Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №12Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №13Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді, слайд №14

Вы можете ознакомиться и скачать презентацию на тему Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді. Доклад-сообщение содержит 14 слайдов. Презентации для любого класса можно скачать бесплатно. Если материал и наш сайт презентаций Mypresentation Вам понравились – поделитесь им с друзьями с помощью социальных кнопок и добавьте в закладки в своем браузере.

Слайды и текст этой презентации


Слайд 1





Үтір
Орындаған: Жантаева А.
тексерген: Нұржанова А.
Описание слайда:
Үтір Орындаған: Жантаева А. тексерген: Нұржанова А.

Слайд 2





Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын  ашып түсінуге мүмкіндік береді.
Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын  ашып түсінуге мүмкіндік береді.
Описание слайда:
Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді. Пунктуация — жазу тіліне қызмет ететін шартты белгі, Ол жазба тілдің барлық мән-мағынасын ашып түсінуге мүмкіндік береді.

Слайд 3





«Мәтіннің тыныс белгілерін қою үшін үш белгіге сүйену керек. Олар: сөйлем құрылысына негізделген — грамматикалық принцип; сөйлем және сөйлем құрамындағы сөздердің мағынасын айқындаушы мағыналық принцип және дауыс ырғағы — сөйлем интонациясы.»
«Мәтіннің тыныс белгілерін қою үшін үш белгіге сүйену керек. Олар: сөйлем құрылысына негізделген — грамматикалық принцип; сөйлем және сөйлем құрамындағы сөздердің мағынасын айқындаушы мағыналық принцип және дауыс ырғағы — сөйлем интонациясы.»
(Р.Әмір, М.Атабаева)
Описание слайда:
«Мәтіннің тыныс белгілерін қою үшін үш белгіге сүйену керек. Олар: сөйлем құрылысына негізделген — грамматикалық принцип; сөйлем және сөйлем құрамындағы сөздердің мағынасын айқындаушы мағыналық принцип және дауыс ырғағы — сөйлем интонациясы.» «Мәтіннің тыныс белгілерін қою үшін үш белгіге сүйену керек. Олар: сөйлем құрылысына негізделген — грамматикалық принцип; сөйлем және сөйлем құрамындағы сөздердің мағынасын айқындаушы мағыналық принцип және дауыс ырғағы — сөйлем интонациясы.» (Р.Әмір, М.Атабаева)

Слайд 4





Негізгі тыныс белгілері:
Нүкте
сұрау белгісі
леп белгісі
қос нүкте
көп нүкте
нүктелі үтір
Үтір
Сызықша
Тырнақша
жақша
Описание слайда:
Негізгі тыныс белгілері: Нүкте сұрау белгісі леп белгісі қос нүкте көп нүкте нүктелі үтір Үтір Сызықша Тырнақша жақша

Слайд 5






Үтір — сөйлемнің құрылысына, синтаксистік ерекшелігіне, мағынасына байланысты ең көп қолданылатын тыныс белгісі. Үтір құрмалас сөйлем құрамындағы жай сөйлемдерді, оңашаланған мүшелерді, оқшау сөздерді, бірыңғай мүшелерді, төл сөзді, т. б. айыра білу үшін қойылады.
Описание слайда:
Үтір — сөйлемнің құрылысына, синтаксистік ерекшелігіне, мағынасына байланысты ең көп қолданылатын тыныс белгісі. Үтір құрмалас сөйлем құрамындағы жай сөйлемдерді, оңашаланған мүшелерді, оқшау сөздерді, бірыңғай мүшелерді, төл сөзді, т. б. айыра білу үшін қойылады.

Слайд 6





 Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса үтір оның соңынан, ортасында тұрса екі жағынан, соңында тұрса одан бұрын қойылады.
 Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса үтір оның соңынан, ортасында тұрса екі жағынан, соңында тұрса одан бұрын қойылады.
 Мысалы: Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат.
 Сөз түзелді, тыңдаушы, сенде түзел. (Абай) 
Мен ғой, апа...
Описание слайда:
Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса үтір оның соңынан, ортасында тұрса екі жағынан, соңында тұрса одан бұрын қойылады. Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса үтір оның соңынан, ортасында тұрса екі жағынан, соңында тұрса одан бұрын қойылады. Мысалы: Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат. Сөз түзелді, тыңдаушы, сенде түзел. (Абай) Мен ғой, апа...

Слайд 7





Қыстырмалар жалаң сөз, күрделі сөз, сөз тіркесі, тіпті қыстырма сөйлемдер болып та келеді. Қаратпалар сияқты қыстырмалар да сөйлемнің басында, ортасында, аяғында келуіне байланысты үтір қыстырма сөздің соңынан, екі жағынан, алдынан қойылады. 
Қыстырмалар жалаң сөз, күрделі сөз, сөз тіркесі, тіпті қыстырма сөйлемдер болып та келеді. Қаратпалар сияқты қыстырмалар да сөйлемнің басында, ортасында, аяғында келуіне байланысты үтір қыстырма сөздің соңынан, екі жағынан, алдынан қойылады. 
Мысалы, Мүмкін, сәл кідіре тұрарсыз. 
Түнеукүні, әлі есімде, ауылдағы құс фермасына бардық. 
Сол ниетпен кірсем, неге екенін кім білсін, мені елеген адам жоқ.
Описание слайда:
Қыстырмалар жалаң сөз, күрделі сөз, сөз тіркесі, тіпті қыстырма сөйлемдер болып та келеді. Қаратпалар сияқты қыстырмалар да сөйлемнің басында, ортасында, аяғында келуіне байланысты үтір қыстырма сөздің соңынан, екі жағынан, алдынан қойылады. Қыстырмалар жалаң сөз, күрделі сөз, сөз тіркесі, тіпті қыстырма сөйлемдер болып та келеді. Қаратпалар сияқты қыстырмалар да сөйлемнің басында, ортасында, аяғында келуіне байланысты үтір қыстырма сөздің соңынан, екі жағынан, алдынан қойылады. Мысалы, Мүмкін, сәл кідіре тұрарсыз. Түнеукүні, әлі есімде, ауылдағы құс фермасына бардық. Сол ниетпен кірсем, неге екенін кім білсін, мені елеген адам жоқ.

Слайд 8






Одағайлар жай қалыпты дауыспен айтылса, үтір арқылы ажыратылады. Ал көтеріңкі, ерекше дауыспен айтылса, олардан кейін леп белгісі қойылады. 
Мысалы, Апырау, сіздің ауыл Майқұдыққа қонбаушы еді ғой? 
Сен өзің біздің қақпанға бұрын да түскен кәрі қасқыр екенсің ғой!
Описание слайда:
Одағайлар жай қалыпты дауыспен айтылса, үтір арқылы ажыратылады. Ал көтеріңкі, ерекше дауыспен айтылса, олардан кейін леп белгісі қойылады. Мысалы, Апырау, сіздің ауыл Майқұдыққа қонбаушы еді ғой? Сен өзің біздің қақпанға бұрын да түскен кәрі қасқыр екенсің ғой!

Слайд 9






Жалғаулықсыз келген бірыңғай мүшелердің араларына үтір қойылады. Бірыңғай мүшелердің санынан үтір санының біреуі кем болады. 
Мысалы, Өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ — бес дұшпаның. (Абай)
Бірыңғай мүшелердің арасында қайталамайтын мен, және деген жалғаулықтар тұрса, үтір қойылмайды
Описание слайда:
Жалғаулықсыз келген бірыңғай мүшелердің араларына үтір қойылады. Бірыңғай мүшелердің санынан үтір санының біреуі кем болады. Мысалы, Өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ — бес дұшпаның. (Абай) Бірыңғай мүшелердің арасында қайталамайтын мен, және деген жалғаулықтар тұрса, үтір қойылмайды

Слайд 10





Оңашаланған айқындауыш мүшелер сөйлемнің басқа мүшелерінен үтір арқылы ажыратылады. Оңашаланған айқындауыш мүше болатындар: 
Оңашаланған айқындауыш мүшелер сөйлемнің басқа мүшелерінен үтір арқылы ажыратылады. Оңашаланған айқындауыш мүше болатындар: 
а) өзінен бұрынғы сөздің мәнін айқындап, дәлдеп беретін және сонымен септік жалғаулары жағынан тұлғалас келетін бір сөз не сөз тіркесі. Мысалы, ол Құнанбай аулына, қорыққа, осы Ералыдан барған болар. Жексен қыстыгүні, Құлжаның жетісі болған күні, Қодар айтқан бір сөзді дәлел қылды. 
ә) яғни, әсіресе, мысалы, яки, немесе, т.б. сөздермен басталатын тіркестер өзінің алдындағы сөздің мағынасын дәлелдеп тұрса, оңашаланған мүшелер бола алады
Описание слайда:
Оңашаланған айқындауыш мүшелер сөйлемнің басқа мүшелерінен үтір арқылы ажыратылады. Оңашаланған айқындауыш мүше болатындар: Оңашаланған айқындауыш мүшелер сөйлемнің басқа мүшелерінен үтір арқылы ажыратылады. Оңашаланған айқындауыш мүше болатындар: а) өзінен бұрынғы сөздің мәнін айқындап, дәлдеп беретін және сонымен септік жалғаулары жағынан тұлғалас келетін бір сөз не сөз тіркесі. Мысалы, ол Құнанбай аулына, қорыққа, осы Ералыдан барған болар. Жексен қыстыгүні, Құлжаның жетісі болған күні, Қодар айтқан бір сөзді дәлел қылды. ә) яғни, әсіресе, мысалы, яки, немесе, т.б. сөздермен басталатын тіркестер өзінің алдындағы сөздің мағынасын дәлелдеп тұрса, оңашаланған мүшелер бола алады

Слайд 11





Ал Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің арасына үтір, қос нүкте, сызықша, нүктелі үтір қойылады. Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің үтір қойылатындары: 
Ал Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің арасына үтір, қос нүкте, сызықша, нүктелі үтір қойылады. Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің үтір қойылатындары: 
а) жалғаулық шылаулар арқылы құрмаласқан салаластың барлық түрлеріне, мағыналарының әр түрлі болғанына қарамастан үтір қойылады. ә) жалғаулықсыз ыңғайлас салалас үтірмен бөлінеді; 
б) жалғаулықсыз себеп-салдар салаластың себеп мәнді жай сөйлемі бұрын орналасса, соңынан үтір қойылады. 
Мысалы, Бимендінің әкесінің аты Сыздық еді, ауылды Сыздық ауылы дейтін
Описание слайда:
Ал Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің арасына үтір, қос нүкте, сызықша, нүктелі үтір қойылады. Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің үтір қойылатындары: Ал Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің арасына үтір, қос нүкте, сызықша, нүктелі үтір қойылады. Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердің үтір қойылатындары: а) жалғаулық шылаулар арқылы құрмаласқан салаластың барлық түрлеріне, мағыналарының әр түрлі болғанына қарамастан үтір қойылады. ә) жалғаулықсыз ыңғайлас салалас үтірмен бөлінеді; б) жалғаулықсыз себеп-салдар салаластың себеп мәнді жай сөйлемі бұрын орналасса, соңынан үтір қойылады. Мысалы, Бимендінің әкесінің аты Сыздық еді, ауылды Сыздық ауылы дейтін

Слайд 12





Төл сөзді сөйлемдегі үтір қойылатын орындар: 
Төл сөзді сөйлемдегі үтір қойылатын орындар: 

1) әуелі төл сөз, одан кейін автор сөзі келгенде, төл сөз болып тұрған сөз хабарлы болса, үтір мен сызықшадан кейін автор сөзі жазылады. Мысалы, “Білмегенді біле бер”, — деді Шәкерім Құдайбердіұлы; 
2) автор сөзі төл сөз болып тұрған тұтас сөйлемді екіге бөліп тұрса, автор сөзінің екі жағынан да үтір мен сызықша қойылады: 
— Мені, — деді Амантай далаға шыққан Асқарға, — губернатор шақырған екен.
Описание слайда:
Төл сөзді сөйлемдегі үтір қойылатын орындар: Төл сөзді сөйлемдегі үтір қойылатын орындар: 1) әуелі төл сөз, одан кейін автор сөзі келгенде, төл сөз болып тұрған сөз хабарлы болса, үтір мен сызықшадан кейін автор сөзі жазылады. Мысалы, “Білмегенді біле бер”, — деді Шәкерім Құдайбердіұлы; 2) автор сөзі төл сөз болып тұрған тұтас сөйлемді екіге бөліп тұрса, автор сөзінің екі жағынан да үтір мен сызықша қойылады: — Мені, — деді Амантай далаға шыққан Асқарға, — губернатор шақырған екен.

Слайд 13





Пайдаланылған әдебиеттер:
Қазақ Энциклопедиясы", 9 том 
Сыздық Р., "Қазақ тілінің анықтағышы", Астана, 2000.
Описание слайда:
Пайдаланылған әдебиеттер: Қазақ Энциклопедиясы", 9 том Сыздық Р., "Қазақ тілінің анықтағышы", Астана, 2000.

Слайд 14





Назарларыңызға рақмет!
Описание слайда:
Назарларыңызға рақмет!



Похожие презентации
Mypresentation.ru
Загрузить презентацию