🗊Презентация Дуалы сөзімен хандарды қалтыратқан Тәттіқара

Дуалы сөзімен хандарды қалтыратқан Тәттіқара

Тәтіқара Ақын Қостанай өңірінде, Сарыкөл маңында туып-өскен. Кедей ортадан шығады және бір уақыттарда Абылай ханның сүйікті адамы болғанына қарамастан, өмір-бойы жоқшылық тақсіретінен құтыла алмаған тәрізді. Қазақ халқынның басынан өткен ұрыс-соғыстарға қатардағы жауынгер ретінде қатысқан ол көне заман батырлары, олардың ел қорғаудағы ерлік істері туралы жұрттың рухын көтеретін үлкенді-кішілі жырлар айтумен қатар, өз жанынан күнделікті әскери өмірге қатысты, жауынгерлерді қиындықтарға мойымауға, ерлікке, күреске үндеген өлеңдер шығарып отырған. Бұл елгезектік өз кезінде Тәтіқара шығармаларының халық арасына кең таралуына жол ашады.Тәтіқара, әсіресе, 1756 жылы қазақ жерінің шегіне кірген Цин басқыншыларына қарсы күрес күндерінде туған өлеңдері арқылы мәшһүр болады. Біздің заманымызға қарбалас шақтарда, от-жалында туған толғауларының кейбір нұқалары ғана жетті

Ассалаумағалейкүм, жайсандар мен қасқалар, Адам көңлін жоқтық шіркін баспалар. Түзде жүрсем - батырмын, Үйге келсем - пақырмын. Таңертеңгі ішкен шалап Қарында емес, қуықта, Ажал шіркін алыста емес, жуықта. Түссендер - міне қара лашық, Түспесендер - жолың ашық!

Қамыстың басы майда, түбі сайда Қамыстың басы майда, түбі сайда, Жәнібек Шақшақұлы - болат найза! Алдыңнан су, артыңнан жау қысқанда, Ер жігіттің ерлігі осындайда. Бөкейді айт сағыр менен дулаттағы, Деріпсәлі, Мандайды айт қыпшақтағы! Өзге батыр қайтса да, бір қайтпайтын Сары менен Баянды айт уақтағы! Ағашта, биікті айтсаң, қарағайды айт, Жігіттік, ерлікті айтсаң, Бөгембайды айт! Найзасының ұшына жау мінгізген - Еменәлі керейде ер Жабайды айт!

Абылай ел билеп тұрған тұста болса керек жасы біразға тақаған қарт Тәттіқара Абылайға қатты өкпеліп болып талай ұрыста,талай қырғында бірге жүрген ханымен ар құйрығын кесіпті

Бірде Абылай хан ұрыс алдында жарлық береді. Онысын батырлар әуелі ұқпай қалады. Ал ұққан кезде бұйрықты орындаудан бас тартады. Батырлардың өзіне бағынбағанын көріп, Абылай қаһарын төгіп, оларды жазаға тартпақшы болады. Бірақ осы арада Тәтіқара жырау өзінің атақты жырын толғайды: Бірде Абылай хан ұрыс алдында жарлық береді. Онысын батырлар әуелі ұқпай қалады. Ал ұққан кезде бұйрықты орындаудан бас тартады. Батырлардың өзіне бағынбағанын көріп, Абылай қаһарын төгіп, оларды жазаға тартпақшы болады. Бірақ осы арада Тәтіқара жырау өзінің атақты жырын толғайды:

Жырау 1780 жылы Қостанай маңында дүние салған оның өлімі туралы бірнеше деректер бар соның бірі ол Абылай мен арада болған ренжістен кейін іш құса болып дүние салған көірнеді