🗊Презентация Өкпенің созылмалы обструктивті ауруы

С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті Тақырыбы: Өкпенің созылмалы обструктивті ауруы

Өкпенің созылмалы обструктивті ауруы (ӨСОА) – тыныс жолдарының дистальді бөлігінің, өкпе паренхимасының зақымдалуымен жəне эмфизема қалыптасуымен жүретін біріншілік созылмалы қабынбалық ауру; ол қайтымды немесе жартылай қайтымды бронхылық обструкцияның дамуымен байланысты ауа ағымының шектелуімен мінезделеді. Тыныс жолдары өтімділігінің төмендеуі үдемелі мінезде жəне өкпенің шаң немесе түтінге, темекіге, атмосфералық ауаның ластануына қабынбалық жауабымен байланысты. Өкпенің созылмалы обструктивті ауруы (ӨСОА) – тыныс жолдарының дистальді бөлігінің, өкпе паренхимасының зақымдалуымен жəне эмфизема қалыптасуымен жүретін біріншілік созылмалы қабынбалық ауру; ол қайтымды немесе жартылай қайтымды бронхылық обструкцияның дамуымен байланысты ауа ағымының шектелуімен мінезделеді. Тыныс жолдары өтімділігінің төмендеуі үдемелі мінезде жəне өкпенің шаң немесе түтінге, темекіге, атмосфералық ауаның ластануына қабынбалық жауабымен байланысты.

Жіктемесі Cтадия 0. ӨСОА қауіп стадиясы – созылмалы жөтел жəне қақырықтың түсуі; өкпе функциялары қалыпта. Стадия I. Жеңіл ӨСОА – айқын емес (жеңіл) бронхообструкция (ОФВ1/ЖЕЛ < 70%, но ОФВ1 80 % қалыпты мəннен) жəне бірақ барлық жағдайда созылмалы жөтел, қақырықтың түсуі болмауы мүмкін.   Стадия II. ӨСОА ауыр дəрежесі – бронхообструкцияның үдеуі (50% ОФВ1<80 % қалыпты мəннен) жəне симптомдардың үдеуі, физикалық жүктемеде ентікпе дамиды.   Стадия III. Ауыр ӨСОА – бронхообструкцияныі əрі қарай үдеуі (30% ОФВ1<50 % қалыпты мəннен), өмір сапасына əсер ететін, ентікпенің үдеуі жəне жиі асқынулар.   Стадия IV. Аса ауыр ӨСОА – ауыр бронхообструкция (ОФВ1<30 % қалыпты мəннен) немесе созылмалы тыныс алу жеткіліксіздігі.

Қауіп-қатер факторлары Темекі тарту ӨСОА аса маңызды қауіп қатерлі факторлары болып табылады. Əрі қарай жұмыс орнындағы тозаңдар мен химикаттар (тітіркендіргіш заттар, булар, буланулар), органикалық отындардың жануынан бөлмелердегі ауаның ластануы, қоршаған ауаның ластануы, пассивті темекі тарту, ерте бала жастағы тыныс алу жолдарының инфекциялары, генетикалық бейімділік (темекі тартпайтын 40 жастан кішілерде ауруды альфа1-антитрипсин тапшылығымен байланыстырады).

Диагностика

Физикалық тексеру: - форсирленген патологиялық ұзарған тыныс алу соңында аускультация кезінде тыныс жолдарының обструкциясымен шартталған құрғақ сырылдарды тыңдауға болады; - өкпе эмфиземасы бар науқастарда көкірек клеткасы бөшке тəрізді формада болады, аускультация кезінде əлсіздеген тыныс, ал перкуссия кезінде қораптық дыбыс анықталады; - гипоксемия кезінде цианоз пайда болады.

Мамандар консультациясы үшін көрсетімдер: көрсетімдер бойынша.  Негізгі жəне қосымша диагностикалық шаралар тізімі  Негізгі диагностикалық шаралар тізімі: 1. Терапевт консультациясы. 2. Қанның жалпы анализі. 3. Зəрдің жалпы анализі. 4. Микрореакция. 5. Қақырықтың жалпы анализі. 6. Флюорография. 7. Сыртқы тыныс алу функцияларын зерттеу.  

Қосымша диагностикалық шаралар тізімі: 1. Қақырық цитологиясы. 2. БК ға қақырықты зерттеу. 3. Микробтардың антибиотиктерге сезімталдығын талдау. 4. Кеуде клеткалары ағзаларының рентгенографиясы. 5. Фибробронхоскопия. 6. Пульмонолог консультациясы. 7. Отоларинголог консультациясы. 8. Қанның газдық құрамы.

Лабораторлық зерттеулер:  Лабораторлық зерттеулер: эритроциттер санының жəне гемоглобин деңгейінің артуына бейімділік, əсіресе тыныс алу жеткіліксіздігі кезінде.   ӨСОА диагнозы спирометриямен расталуы қажет: - ОФВ1 үдемелі төмендеуі; - өкпенің форсирленген өмірлік көлемі (ФЖЕЛ) - (FVC); - 1 секундта дем алудың форсирленген көлемі (ОФВ1) - (FEV1); Қатынастар есептеледі ОФВ1/ФЖЕЛ (FEV1/FVC).

ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ Емдеу тактикасы: аурудың үдеу қарқынын төмендету басты болып табылады. Ем мақсаты: бронхиалды обструкцияға жəне тыныс алу жеткіліксіздігіне алып келетін аурудың үдеу қарқынын төмендету.   Дəрі-дəрмексіз ем: Бірінші жəне аса əрекетті əдіс болып темекі тартуды тастау табылады. Темекі зияны туралы кез келген консультациялар, тиімді жəне əр қабылдауда айтылуы қажет. СБ емдеуде бронхтық теректің дренаждық функциясын жақсартуға жəне тыныс алу мускулатурасына бағытталған емдік тыныстық гимнастика маңызды орын алады. Мұнымен қоса физиотерапиялық əдістер мен тыныс алу мускулатурасының массажы белгілі мəнге ие.

Дəрі-дəрмектік ем: Дəрі-дəрмектік ем: Басым жағдайда ингаляция түріндегі бронхилиттік заттар, ӨСОА негізгі симптоматикалық емі болып табылады: - «қажет жағдайда», уақытша жəне нашарлаған симптомдарды жою үшін, жəне тұрақты түрде – персистирлеуші симптомдарды азайту жəне профилактикасы үшін тағайындалады; - түрлі топтағы бронхолитиктер арасындағы таңдау жəне олардың комбинациясы қолда бар дəрілік затарға байланысты; - қысқа əсердегі бронх кеңейткіш препараттармен емдеу, ұзақ əсерлі бронходилятаторлармен емнен гөрі тиімді, бірақ қымбат; - түрлі маханизмдегі жəне ұзақтықтағы дəрілер комбинациясы бронхтың кеңею дəрежесін арттырады; - теофиллин ӨСОА кезінде тиімді; бірақ оның потенциалды уытты əсерімен байланысты, қолда бар болса ингаляциялық бронходилататорлар қолданылады.   Ингаляциялық кортикостероидтар келесі емделушілер үшін қолданылады - қалыпты мəннен ОФВ1<50% жəне қайталамалы асқынуларда (мысалы, соңғы 3 жылда 3 рет).   Ингаляциялық кортикостероидтармен ұзақ уақыт емдеу тиянақты таңдалған топтағы емделушілерде симптомдарды жеңілдетеді, ОФВ1 үдемелі төмендеуін азайтпайды. ӨСОА барлық кезеңдерінде қажет: қауіпті факторларды жою, тұмауға қарсы вакцинамен жыл сайынға егу жəне қажет болса қысқа əсердегі броходилятаторлар. Жеңіл кезеңінде (1 стадия) жəне аурудың клиникалық көріністері болмаған кезде науқас тұрақты дəрілік терапияға зəру.

Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі: 1. *Бекламетазон аэрозоль 200 доза. 2. *Ипратропия бромид аэрозоль 100 доза. 3. *Сальбутамол аэрозоль 100 мкг/доза; таблетка 2 мг, 4 мг; небулайзер үшін ерітінді 20 мл. 4. *Теофиллин таблетка 200 мг, 300 мг таблетка ретард 350 мг. 5. *Фенотерол аэрозоль 200 доза. 6. *Ипратропий бромиді 21 мкг+фенотерол гидробромиді 50 мкг. 7. *Амброксол таблетка 30 мг; сироп 30 мг/5 мл. 8. *Амоксициллин+клавулан қышқылы 625 мг. 9. *Азитромицин 500 мг. 10. *Метронидазол 100 мл, флакон.

Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі: 1. *Аминофиллин инъекция үшін ерітінді 2,4% 5 мл ампулада, 10 мл. 2. *Салметерол ингаляция үшін аэрозоль 25 мкг/доза. 3. *Флютиказон аэрозоль 120 доз. 4. *Кларитромицин 500 мг, табл. 5. *Спирамицин 3 млн. ЕД, табл.   Ем тиімділігінің индикаторлары: бронхылы обструкция жəне тыныс жеткіліксіздігіне алып келетін аурудың үдеу темпін төмендету.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Клинические рекомендации. Фармакологический справочник. Изд-во «ГЕОТАР-МЕД», 004. 2. Доказательная медицина. Ежегодный краткий справочник. Вып. 3, изд-во Медиа Сфера, 2004 3. Доказательная медицина. Ежегодный справочник. Часть 1. М. Медиа Сфера, 2003, с 82-100 5. 4.www.google.ru