🗊Презентация Назоўнік як часціна мовы

ЛЕКЦЫЯ-ПРЭЗЕНТАЦЫЯ па БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ для слухачоў падрыхтоўчага аддзялення, падрыхтоўчых курсаў, абітурыентаў Складальнік – дацэнт кафедры давузаўскай падрыхтоўкі і прафарыентацыі С.В. Чайкова

1. Назоўнік як часціна мовы. 2. Разрады назоўнікаў. 3. Род, лік, склон назоўнікаў: а) род скланяльных назоўнікаў; б) вызначэнне роду нескланяльных назоўнікаў; в) лік назоўнікаў; г) скланенне назоўнікаў. 4. Правапіс складаных назоўнікаў: а) разам; б) праз злучок. 5. Правапіс суфіксаў назоўнікаў. План

2. Лексіка-граматычныя разрады назоўнікаў

3. Род, лік, склон назоўнікаў а) род скланяльных назоўнікаў

б) вызначэнне роду нескланяльных назоўнікаў

в) лік назоўнікаў

Тыпы скланення назоўнікаў

4. Правапіс складаных назоўнікаў: а) разам Пішуцца разам складаныя назоўнікі: утвораныя з дапамогай злучальных галосных: е/я: жыццеапісанне, краявід; а/ό: хлебароб, часόпіс, Чарнόбыль; з першай іншамоўнай часткай тыпу авія, агра-, антрапааўта-, аэра-, бія-, вела-, заа-, геа-, гідра-, грос-, інфра-, квазі-, кіна-, мана-, макра, метэа, мікра-, мота-, неа-, пан-, полі- (палі-), пост-, псеўда-, радыё-, тэле-, стэрэа-, ультра-, хрома-, хлор-, фота-, фтор-, электра-: авіяматор, аэрапорт, кіназорка, тэлеатэлье, постмадэрнізм, радыёфакт, электраапаратура; (таксама як з прыстаўкамі анты-, архі-, між-, звыш- і інш.): антыфашыст, архіепіскап); з часткай контр-, якая мае значэнне ‘проці’: контрудар, контрразведчык; адзінка вымярэння працадзень; агульныя словы з часткай паў-: паўяблыка, паўлімона, паўстакана; першай часткай якіх з’яўляюцца дзеясловы загаднага ладу на -і, -ы: сарвігалава, пакацігарошак;

4. Правапіс складаных назоўнікаў: а) разам (працяг) з першай часткай – лічэбнікам: пяцігодка, стагоддзе; з першай часткай: мала-, многа-, шмат- сама-, узаема-: мнагабор’е, шматзначнасць, самааддача, узаемапавага; складанаскарочаныя назоўнікі: медпункт – мед(ыцынскі) пункт, палітінфармацыя – паліт(ычная) інфармацыя, калгас – кал(ектыўная) гас(падарка); геаграфічныя назвы з другой часткай -град, -горск, -бург, -паль: Калінінград, Светлагорск, Салігорск, Санкт-Пецярбург, Марыупаль; большасць геаграфічных назваў з першай часткай: Нова (Нава)-, Стара-: Наваполацк, Старабеліца; назвы населенных пунктаў з першай часткай Верхне- (Верхня)-: Верхнядзвінск.

4. Правапіс складаных назоўнікаў: б) праз злучок якія складаюцца з двух самастойных слоў (без злучальнай галоснай) і маюць значэнне аднаго слова: вагон-рэстаран, сон-трава; з першай іншамоўнай часткай: віцэ-, обер-, лейб-, унтэр-, штаб-, экс-, міні-, максі-: штаб-кватэра, віцэ-прэм’ер, экс-чэмпіён, максі-паліто; а таксама Анты-, каля яна далучаецца да ўласнага назоўніка: Анты-Дзюрынг; словы з часткай контр-, якая не мае значэнне ‘проці’: контр-адмірал; адзінкі вымярэння: тона-кіламетр, койка-месца; уласныя назвы з часткай паў-: паў-Беларусі, паў-Гомеля; складаны назоўнік перакаці-поле; з першай часткай – лічэбнікам, напісаным лічбамі: 100-годдзе;

4. Правапіс складаных назоўнікаў: б) праз злучок (працяг) іншамоўныя назвы прамежкавых напрамкаў свету: норд-ост, зюйд-вест; назвы палітычных партый, іх плыней і прыхільнікаў: сацыял-імперыялізм, нацыянал-ліберал; словы з аднаслоўнымі прыдаткамі, якія не з’яўляюцца імёнамі асобы: горад-герой, сон-трава; словы-сінонімы: чэсць-хвала, хлеб-соль; складаныя імёны і прозвішчы: Жан-Жак, Дунін-Марцінкевіч, Бічэль-Загнетава, Доўнар-Запольскі; некаторыя геаграфічныя назвы з першай часткай Нова-, Стара-: Нова-Багданава, Стара-Канстанцінаў; назвы населенных пунктаў з першай часткай Усць-, Верх: Усць-Кут, Верх-Ілімск.

5. Правапіс суфіксаў назоўнікаў