🗊Презентация Көру мүшесінің жарақаттары жайлы түсінік

Жоспары: Көру мүшесінің жарақаттары жайлы түсінік Жіктелуі Диагностикасы жедел көмек түрлері Қолданылған әдебиеттер

Офтальмологиялық тәжірибелде аурулардың 20%-ы көз ұяның, көздің және оның қосалқы аппаратының жарақаттық зақымдануымен байланысты. 13% жағдайында көздің жарақатынан кейін көз алмасының субатрофиясы дамиды, 25% жағдайында анофтальм болса, 30%-ын қасаң қабықтың патологиясы құрайды. Офтальмологиялық тәжірибелде аурулардың 20%-ы көз ұяның, көздің және оның қосалқы аппаратының жарақаттық зақымдануымен байланысты. 13% жағдайында көздің жарақатынан кейін көз алмасының субатрофиясы дамиды, 25% жағдайында анофтальм болса, 30%-ын қасаң қабықтың патологиясы құрайды.

Жіктелуі Пайда болу жағдайына байланысты: Өндірістік; Тұрмыстық; Спорттық; Балалардың жарақаты; Жол-транспорттық; Зақымдаушы фактордың жаратылысы бойынша: Механикалық (контузия мен жаралану); Химиялық; Термиялық; вибрациялық:; Сәулелі энергиямен.

Зақымдаушы фактордың санына байланысты Зақымдаушы фактордың санына байланысты Бірфакторлы; Көпфакторлы; Клиникалық көрінісіне байланысты: Контузиялар – көздің тұйық жарақаттары; Жаралану – өабаөтардың немесе көз алманың сыртқы жабындысының бүтіндігінің бқзылуымен жүретін жарақаттар; Күйіктер; Үсік;

Орналасуына байланысты: Орналасуына байланысты: Көру мүшесінің оқшау жарақаттары; Басқа мүшелермен үйлескен жарақаттар; Ауырлық дәрежесі бойынша: Женiл – қызметтiнiң төмендеуi мен косметикалық дефектi жоқ Орташа – қызметтiнiң 0,5 дейiн аздаған төмендеу немесе қатты бiлiнбейтiн косметикалық дефект болады. Ауыр- зақымдааалу тұрақты түрде 0,5 төмен болса немесе қатты бiлiнетiн косметикалық дефектi болса.

Көз шарасының жарақттары Көз шарасының және оны қоршаған анатомиялық түзiлiмдердiң жарақаттары жеңiл болуы да,көз шарасының сүйек қабырғалары мен көз алмасын мылжалау дәрежесiне бейiн ауыр болуы да мүмкiн. Әсiресе оқ тиген жара әр алуан және күрделi болады.Көз шарасының оқ тиiп жарақаттануы көбiне бас сүйегi мен мидың,беттiң жарақаттары мен бiрге болады.Бұл жағдайда,әдетте,мұрынның қосалқы қуыстары зақымданады.Қабақтар мен көз шарасын ауаның кернеуi (эмфизема) пайда болуы мүмкiн.Терiнiң астындағы ауа үшiн сықырлау, көз шарасындағы ауа (эмфизема) үшiн экзофтальм тән болады. 

Көз шарасының сүйектерi жарақаттанғанда көбiне көру нервiсi зақымданады.Оның каналда қысылып қалуы, әртүрлi деңгейде үзiлiп кетуi,көз алмасынан жұлынып кетуi мүмкiн.Көру нервiсiнiң тұтастығының бұзылуы көру қабiлетiнiң жойылуымен қосталады. Оның клиникалық сипаты үзiлген жерiне байланысты болады. Егер нерв көз шарасының артқы бөлiгiнде үзiлген болса,онда көз түбiнде алғашында өзгерiс болмайды,ал 2-3 аптадан соң дискiнiң семуi байқалады.Көру нервiсiнiң алдыңғы бөлiгi (10-12 мм ден алыс емес, тор қабықтың орталық артериясы өтетiн жер) үзiлсе, клиникасы тор қабықтың орталық артериясының жедел түйiлуiндегi (бiтелуiндегi) клиникалық сипатына ұқсас болады. Көз шарасының сүйектерi жарақаттанғанда көбiне көру нервiсi зақымданады.Оның каналда қысылып қалуы, әртүрлi деңгейде үзiлiп кетуi,көз алмасынан жұлынып кетуi мүмкiн.Көру нервiсiнiң тұтастығының бұзылуы көру қабiлетiнiң жойылуымен қосталады. Оның клиникалық сипаты үзiлген жерiне байланысты болады. Егер нерв көз шарасының артқы бөлiгiнде үзiлген болса,онда көз түбiнде алғашында өзгерiс болмайды,ал 2-3 аптадан соң дискiнiң семуi байқалады.Көру нервiсiнiң алдыңғы бөлiгi (10-12 мм ден алыс емес, тор қабықтың орталық артериясы өтетiн жер) үзiлсе, клиникасы тор қабықтың орталық артериясының жедел түйiлуiндегi (бiтелуiндегi) клиникалық сипатына ұқсас болады.

Контузия

Көрсетілетін көмек Қасаң қабықтан бөгде затты алып тастағаннан кейiн 30% сульфацилнатрий ертiндiсiн, антибиотиктер немесе сульфаниламидтер майын қолдану керек болады, қасаң қабықтың тезiрек эпителиленуi үшiн 1% гидрохлорид хинин ертiндiсiн тамызу керек.

Көздің күйіктері Күю термикалық және химиялық болып бөлінеді. Патологиялық өзгерістердің ауырлығына қарай күюлерді төрт дәрежеге бөледі. Ең женіл күюдің І дәрежесінде дәнекер қабықтың қызаруы, қасаң қабықтың беткейлік эрозиясы мен оның эпителиінің шамалы ісінуі байқалады. ІІ дәрежелі зақымдану үшін дәнекер қабықтың айқын- анық ишемиясы тән болады, дәнекер қабық сұр түске еніп, күнгірттенеді. Қасаң қабықта едәуір қарауыту пайда болады, оның беті кедір-бұдырлы және де ол сезгіштігін жоғалталы. ІІІ дәрежелі күюде қасаң қабық толық бүлдыр, шіріген және ақ түсті шыныдай болып көрінеді. ІV дәрежелі күю дәнекер қабық пен қасаң қабықтардың терең шіруімен ажыратылады және де қасаң қабық фарфор шынысы тәрізді ақ түсті болып көрінеді.

Көздің химиялық күйюі

Көрсетілетін көмек Бірінші көмекті көрсетідің мәні дәнекр қабықтың қуысын зақымдалудың ауырлығына байланысты 5-30 мин дейін сумен ағыл-тегіл жууға саяды. Сөндірілмеген әк түсіп, көз күйгенде, жуудан бұрын әктің қалған кішкене бөлшіктерін дәнекер қабықтың куысынан мүқият алып тасту, содан соң көзді жуу керек болады. Жуып болғанннан соң көзге кез келген дезинфекциялаушы ерт. бірін тамызады . ІІ-ІV дәрежеде күйіктерде сіреспе анатоксин және сіреспеге қарсы сарысуды Безредко тәсілі бойынша енгізеді.

Қолданылған әдебиеттер Кошеров К.Б. Көз аурулары. – Алматы, 1997 – 455 б.  Телеуова Т.С., Ж.Г.Мустафина. Көз аурулары саласында жиі қолданылатын медициналық атаулардың орысша-қазақша сөздігі. Қаусар.-Алматы, 1998 ж. Егоров Е.А. Офтальмологические проявления общих заболеваний. – М., ГЭОТАР-Медиа, - 2006, с. 592 с. Сидоренко Е.И. Офтальмология: учебник. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2007. – 408 с. Наглядная офтальмология: учебное пособие/пер. с англ. под ред. Е.А.Егорова. – М., 2008. – 180 с. Даниличев В.Ф. Современная офтальмология. – СПб, 2000. - 660 с. Неотложная офтальмология: учебное пособие / под ред.Е.А.Егорова. – М.,