🗊Презентация Сөз тіркесінднгі ұтымды тәсілдер Ұқсас тұлғаларды оқыту әдістемесі Сөз тіркесін зерттеген ғалымдар

Тақырыбы: Сөз тіркесінднгі ұтымды тәсілдер Ұқсас тұлғаларды оқыту әдістемесі Сөз тіркесін зерттеген ғалымдар Орындағандар: Асанова Ж Атейбек А Әбсаттар А Ауғанбаева А Тексерген: Мұхамади Қ

Сөз тіркесін оқытуда қолданылатын ұстанымдар Қазақ тілі әдістемесі – ана тілін ұғынудың заңдылықтарын, тілдің қыры мен сырын балаға үйретудің жолдары мен құралдарын зерттейтін педагогика ғылымының бір саласы.

А. Байтұрсынов өзінің “Қай әдіс жақсы” мақаласында: “Әдіс- керекшіліктен шығатын нәрсе. Әдістің жақсы-жаман болмағы жұмсалатын орнының керек қылуына қарай. Мәселен, сауаттау әдісін алсақ, бір жұрттың сауаттау ісіне қолайлы болған әдіс екінші жұрттың да сауаттау ісіне қолайлы, оларға тиіс деп айтуға болмайды. Екеуінің тілінің заңы, емлесінің жүйесі бірдей болса, біріне қолайлы болған әдіс екіншісіне де қолайлы болуы мүмкін”, - дейді. А. Байтұрсынов өзінің “Қай әдіс жақсы” мақаласында: “Әдіс- керекшіліктен шығатын нәрсе. Әдістің жақсы-жаман болмағы жұмсалатын орнының керек қылуына қарай. Мәселен, сауаттау әдісін алсақ, бір жұрттың сауаттау ісіне қолайлы болған әдіс екінші жұрттың да сауаттау ісіне қолайлы, оларға тиіс деп айтуға болмайды. Екеуінің тілінің заңы, емлесінің жүйесі бірдей болса, біріне қолайлы болған әдіс екіншісіне де қолайлы болуы мүмкін”, - дейді. Дыбыс әдісі мен тұтас сөзді әдістің қайсысы жақсы дегенге мысалдар келтіре отырып, қазақ тіліне дыбыс әдісі жақсы деген тұжырымға келеді.

Лингвистика іліміндегі соңғы жаңалықтарды ғылыми түрде ой елегінен өткізіп, оқушыға жеткізу – мұғалім міндеті. Лингвистика іліміндегі соңғы жаңалықтарды ғылыми түрде ой елегінен өткізіп, оқушыға жеткізу – мұғалім міндеті. Мәселен, тіл білімінде өзінің шешімін тапқан атаулық тіркестер, сөздердің салалас қатары туралы терең мағлұмат беру оқушының пәнге деген қызығушылығын арттырады.

Жүйелілік принципі Оқытудың жүйелілік принципі дегеніміз – оқу материалдарының логикалық жағынан бір ізбен сатылай құрылу, берілу тәртібі.

Көрнекілік принципі Оқушыларға материалды дәл, анық түсіндіруде іске асырылады. Әрбір сабақта көрнекі құралды ұтымды пайдалана білу – сабақтың сапасын жақсартады.

Саналылық пен белсенділік принципі Саналылық пен белсенділік принципі оқушыларға грамматикадан білім беру барысында олардың саналы түсіну қабілетін дамытып отырады. Тілдің заңдылықтары мен ережелерін оқушылар жаттанды түрде емес, саналы түрде игеруі қажет.

Теорияны практикамен байланыстыру принципі Бұл принципте оқушылардың теория жүзінде алған білімдерін өмір қажетіне пайдалынулары арқылы іске асады.

Түсініктілік принципі Түсініктілік принципі оқу материалына дәл анықталған материалды ендіруді, оқушылар меңгере алатындай ғылыми терминдер мен ұғымдарды пайдалануды көздейді. Сондай-ақ, оқу материалын меңгертуде мұғалімнің жаңа білімді баяндап, түсіндіруне де байланысты.

Оқушылардың психикалық дара ерекшеліктерін ескеру принципі Оқушыларға теориялық білім мен практикалық дағды беруде олардың психикалық қасиеттері, оқуға бейміділігі мен икемділігі ескеріледі.

Сөз тіркесін өзіне ұқсас тұлғалармен салыстыру

Сөз тіркесін өткен кезде сұрақтар қою арқылы күрделі сөздің өзіне тән белгілерін еске түсіргеннен кейін мынандай сөйлемдерді жазып, сөз тіркесіне талдатуға болады: Сөз тіркесін өткен кезде сұрақтар қою арқылы күрделі сөздің өзіне тән белгілерін еске түсіргеннен кейін мынандай сөйлемдерді жазып, сөз тіркесіне талдатуға болады:

Сөз тіркесін сөздердің салалас қатарынан ажырата білу үшін, құрылымдық ерекшелігіне назар аудару қажет. Ашық аспан, мектепке келді, биік тау Сөз тіркестері басыңқы, бағыныңқы сыңарларымен жасалады.

Салалас қатарында басыңқы, бағыныңқы мүше болмайды. Осы күні бұл университетте бір ғана Болгариядан алты жүз елу қыз бен жігіт оқып жүр.

Ал сабақтаса байланысқан сөз тіркестерінің сыңарларын орны жағынан алмастыруға болмайды. Сағат қалта – қалта сағат

Фразеологиядан айырмашылығы Етпетінен жату – етпетінен түсу, мал көру – қол көру, жіп жалғау – жүрек жалғау, пышақ қайрау – тісін қайрау, тас қабырға – тас қараңғы.

Фразеологиядан айырмашылығы

Бір байқағанымыз, мысалдарды көптеп келтіре отырып, сөз тіркесін салыстыра оқыту көп нәтиже бермек.

Сөз тіркесінің өзіне тән белгілері 1. Кемінде толық мағыналы екі сөзден құралады; 2. Бір сыңары бағыныңқы, бір сыңары басыңқы болады; 3. Солардың нәтижесінде белгілі бір синтаксистік қатынас – жаңа грамматикалық мағына пайда болады;