🗊Презентация System i struktura finansów publicznych

Warszawa 20.02.2016 dr Andrzej Janowicz Przedmiot: Finanse Publiczne Temat: System i struktura finansów publicznych

FINANSE - to ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka FINANSE - to ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka Finanse - to proces gromadzenia i wydatkowania realnego pieniądza i proces związany z jego kreacją. Finanse – to ogół zjawisk ekonomicznych, związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem pieniądza. Termin finanse jest nierozerwalnie związany z pieniądzem.

WARUNKI ISTNIENIA FINANSÓW GOSPODARKA RYNKOWA PIENIĄDZ

FINANSE DZIELIMY NA: FINANSE DZIELIMY NA: FINANSE PUBLICZNE FINANSE PRYWATNE

FINANSE PUBLICZNE Finanse publiczne - są to procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem środków publicznych, a w szczególności gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, wydatkowanie środków publicznych, finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetów jednostek samorządu terytorialnego, zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, zarządzanie środkami publicznymi, zarządzanie długiem publicznym, rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

FINANSE PRYWATNE Finanse prywatne - są to procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem środków finansowych prywatnych.

SYSTEM FINANSOWY System finansowy - to zespół logicznie ze sobą powiązanych form organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji finansowych i innych elementów umożliwiających podmiotom nawiązywanie stosunków finansowych.

OGNIWA SYSTEMU FINANSOWEGO System budżetowy - ogół norm prawnych oraz struktur organizacyjnych regulujących funkcjonowanie budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. System bankowy – zajmuje się tworzeniem i podziałem funduszy bankowych. Do podstawowych zadań systemu bankowego należą: emisja pieniądza, regulacja obiegu pieniądza, udzielanie kredytów, rozliczenia pieniężne między podmiotami gospodarczymi a ludnością, prowadzenie obrotu dewizami, gwarancje i poręczenia.

FUNKCJE SYSTEMU FINANSOWEGO Funkcja płatnicza - system finansowy powinien zapewnić sprawne działanie mechanizmu rozliczeń w transakcjach gospodarczych, zwłaszcza przy zakupie dóbr i usług. Funkcja płynności - w ramach której system finansowy umożliwia i ułatwia zamianę papierów wartościowych i innych aktywów finansowych na gotówkę. Funkcja oszczędności - polegająca na promowaniu warunków atrakcyjnego lokowania nadwyżek pieniądza przy umiarkowanym ryzyku. Funkcja akumulacji bogactwa -polegająca na przechowywaniu siły nabywczej danego podmiotu.

Funkcja kredytowa - polega na zapewnieniu nieprzerwanego dopływu kredytu dla przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i rządu, w celu finansowania inwestycji i konsumpcji, Funkcja polityki gospodarczej - możliwości prowadzenie przez rząd polityki mającej na celu wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, walkę z inflacją i zachowanie stabilnej pozycji płatniczej względem zagranicy. Funkcja kredytowa - polega na zapewnieniu nieprzerwanego dopływu kredytu dla przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i rządu, w celu finansowania inwestycji i konsumpcji, Funkcja polityki gospodarczej - możliwości prowadzenie przez rząd polityki mającej na celu wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, walkę z inflacją i zachowanie stabilnej pozycji płatniczej względem zagranicy.

SYSTEM FINANSOWY PAŃSTWA System finansowy państwa to: zespół instytucji prawnych połączonych w sposób celowy i logiczny w całość, służący gromadzeniu środków pieniężnych i ich rozdysponowaniu. System ten powinno cechować poszanowanie i ochrona własności prywatnej oraz zasady wolności gospodarczej

System finansowy państwa obejmuje elementy: a) stałe - system budżetowy - system finansowy banku centralnego b) zmienne - systemy finansowe przedsiębiorstw publicznych (państwowych i komunalnych) oraz zakładów użyteczności publicznej - system finansowy instytucji publicznych o charakterze para fiskalnym (np. ZUS) System finansowy państwa obejmuje elementy: a) stałe - system budżetowy - system finansowy banku centralnego b) zmienne - systemy finansowe przedsiębiorstw publicznych (państwowych i komunalnych) oraz zakładów użyteczności publicznej - system finansowy instytucji publicznych o charakterze para fiskalnym (np. ZUS)

PODSTAWOWE TYPY SYSTEMÓW FINANSOWYCH I. Ze względu na rodzaj i obszar działania, wyróżnia się: 1. system budżetowy: a) system budżetowy państwa, b) system budżetowy lokalny, 2. system ubezpieczeń: a) społecznych, b) gospodarczych, 3. system finansowy przedsiębiorstw, który dzieli się np.: a) według kryterium własności: na przedsiębiorstwa państwowe, prywatne, b) według przynależności do gałęzi gospodarki narodowej: na przedsiębiorstwa przemysłowe, handlowe, budowlane itd., 4. system bankowo – kredytowy: a) kredytowy, b) rozliczeń.

OGNIWA SYSTEMU FINANSOWEGO System budżetowy - ogół norm prawnych oraz struktur organizacyjnych regulujących funkcjonowanie budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. System bankowy – zajmuje się tworzeniem i podziałem funduszy bankowych. Do podstawowych zadań systemu bankowego należą: emisja pieniądza, regulacja obiegu pieniądza, udzielanie kredytów, rozliczenia pieniężne między podmiotami gospodarczymi a ludnością, prowadzenie obrotu dewizami, gwarancje i poręczenia.

System finansowy ubezpieczeń – fundusz ten tworzą składki wpłacane dobrowolnie i obowiązkowo przez ludność i podmioty gospodarcze. System finansowy ubezpieczeń – fundusz ten tworzą składki wpłacane dobrowolnie i obowiązkowo przez ludność i podmioty gospodarcze. System finansowy podmiotów gospodarczych – głównym jego celem jest gromadzenie i dzielenie środków pieniężnych. Działanie komórek finansowych podmiotów gospodarczych regulowane jest przez normy prawne. Stopy procentowe, stawki podatkowe, kursy walut, prowadzenie ksiąg rachunkowych w systemie norm prawnych regulują samodzielność jednostek gospodarczych dążących do racjonalnego gospodarowania zasobami.

System finansowy ludności – określa gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych przez ludność.

POLITYKA FINANSOWA POLITYKA FINANSOWA - to działalność podmiotów, instytucji które dążą do osiągnięcia celów za pomocą narzędzi pieniężnych (finansowych). Polityka finansowa prowadzona jest w dwóch obszarach: • Monetarnym • Fiskalnym

CELE POLITYKI FINANSOWEJ Wzrost gospodarczy (przyrost PKB) Tworzenie miejsc pracy (walka z bezrobociem) Stabilizacja gospodarki Wspieranie konkurencyjności gospodarki Zachowanie realnej wartości pieniądza (inflacja) Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne systemu finansowego

POLITYKA MONETARNA POLITYKA MONETARNA zajmuje się kształtowaniem zjawisk finansowych w gospodarce kraju. Wpływa ona na relacje między podażą pieniądza a popytem na pieniądz. Za politykę monetarną odpowiedzialny jest przede wszystkim bank centralny.

POLITYKA FISKALNA POLITYKA FISKALNA - to działalność państwa polegająca na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych tj. podatków i innych danin publicznych, wydatków, deficytów budżetowych, długu publicznego, udzielanych gwarancji i poręczeń kredytów dla podmiotów gospodarczych itp., do osiągnięcia określonych celów, a zwłaszcza wysokiego stopnia wykorzystania mocy wytwórczych i stabilizacji cyklu koniunkturalnego.

Nauki o finansach: Finanse przedsiębiorstw, Finanse publiczne, Finanse ludności, Bankowość, Rynki finansowe.

Finanse publiczne – geneza pojęcia Początkowo przez długi czas rozpatrywane w wąskim ujęciu Z upływem czasu państwo zgłaszało coraz większe zapotrzebowanie na dochody

Finanse publiczne – geneza pojęcia pytania dotyczące: przyczyn nakładania podatków, sposobów wykorzystania środków publicznych, kluczowych dla każdej gospodarki kwestii związanych z wpływem decyzji fiskalnych na poziom wzrostu gospodarczego, wpływem na zjawiska inflacyjne i wiele innych.

Finanse publiczne – geneza pojęcia Ze względu na specyfikę procesów gromadzenia i podziału zasobów pieniężnych wyodrębniono sferę finansów: Prywatnych, Publicznych.

Finanse publiczne - definicja Przedmiotem nauki o finansach publicznych są zjawiska oraz procesy związane z powstawaniem i rozdysponowywaniem pieniężnych środków publicznych, zapewniających funkcjonowanie sektora publicznego.

Finanse publiczne Zgodnie z art. 3(Konstytucji): Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:

Finanse publiczne gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, wydatkowanie środków publicznych, finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu j.s.t,

Finanse publiczne zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, zarządzanie środkami publicznymi, zarządzanie długiem publicznym, rozliczenia z budżetem UE.

Dobro publiczne a prywatne Najczęściej używanymi kryteriami są: Kryterium użyteczności (kryterium społeczne), Kryterium odpłatności (kryterium ekonomiczne).

Kryterium użyteczności Korzyści z dobra prywatnego ograniczają się najczęściej do jednej osoby, niekiedy kilku osób.

Kryterium odpłatności O tym, czy dobro ma charakter publiczny czy prywatny decyduje źródło odpłatności.

Dobro publiczne a społeczne Dobra publiczne to takie dobra, które z przyczyn naturalnych (cechy fizyczne) mogą służyć zbiorowości lokalnej lub całemu społeczeństwu (czyste dobra publiczne).

Dobro publiczne a społeczne Przykłady: powietrze, rzeki, jeziora, autostrady, bezpieczeństwo zewnętrzne, działalność służb dyplomatycznych itp.

Dobro publiczne a społeczne Dobra społeczne - to takie dobra, które ze względów fizycznych mogą być dobrami prywatnymi, ale na skutek doktryny społecznej i prowadzonej przez władze publiczne polityki społecznej są dostarczane obywatelowi nawet wtedy, kiedy on tego nie akceptuje (dobra należne społeczeństwu).

Funkcje finansów publicznych Alokacyjna, Redystrybucyjna, Stabilizacyjna.

Funkcja alokacyjna Skutkiem alokacji części zasobów, którymi dysponuje gospodarka, przez system finansów publicznych jest dostarczanie towarów i usług obywatelom, społecznościom lokalnym oraz całemu społeczeństwu.

Funkcja redystrybucyjna rozdysponowanie dochodów społeczeństwa w różnych przekrojach tzn. między różnymi grupami ludności, między różnymi wspólnotami lokalnymi i regionalnymi, między krajami.

Funkcja stabilizacyjna Łagodzi negatywne skutki, jakie powstają w związku z wykorzystaniem funkcji alokacyjnej i funkcji redystrybucyjnej. Celem władz publicznych powinno być umiejętne posługiwanie się instrumentami alokacji zasobów i redystrybucji dochodów do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego.