🗊Презентация System polityczny w stanach zjednoczone

JAK POWSTAŁY STANY ZJEDNOCZONE?

Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki jako państwa rozpoczęła się z końcem XVIII wieku, gdy narastał opór lokalnych, napływowych mieszkańców 13 kolonii wobec rządów angielskich, egzekwowanych w imieniu króla, z uciążliwym opodatkowaniem, ale bez jakiejkolwiek reprezentacji kolonii w Anglii. Od XVI wieku trwał okres wzmożonej kolonizacji i rozwoju osadnictwa, zwłaszcza angielskiego, na terenach Ameryki Północnej. Koniec wieku XVIII przyniósł konflikt kolonistów ze swymi kontynentalnymi zwierzchnikami. W roku 1776, wraz z uchwaleniem Deklaracji Niepodległości powołano do życia nowy twór państwowy: Stany Zjednoczone Ameryki. Już w momencie swego powstania jego istnienie było zagrożone, lecz udało się je obronić drogą powstania zbrojnego.

Stany Zjednoczone są państwem federalnym, w którym podmiotami federacji są stany. W kraju tym obowiązuje jako najwyższy akt prawny konstytucja z 1787 roku, będąca najstarszą spisaną konstytucją na świecie. Ustanawia ona klasyczny trójpodział władz, w których to jednak najszersze uprawnienia posiada prezydent (chociaż poszczególne instytucje władzy blokują się i ograniczają nawzajem, co ma zapobiec próbom zagarnięcia całej władzy przez jeden organ). 

KONSTYTUCJA USA

Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki pochodzi z 17 września 1787 roku, kiedy to została uchwalona przez Konwencję Konstytucyjną w Filadelfii. Później została ratyfikowana przez specjalne konwencje we wszystkich stanach. Weszła w życie 4 marca 1789.

Konstytucja USA składa się z: Konstytucja USA składa się z: Wstępu – określa zasady państwa opartego na idei suwerenności ludu.

Siedmiu artykułów: art. I – mówiący o władzy ustawodawczej Kongresu, art. II – władza wykonawcza prezydenta, art. III – określający pozycję sądów federalnych, art. IV – ustalający model relacji pomiędzy władzą federalną a stanami, art. V – określa sposoby zmiany konstytucji, art. VI – przedstawia system pisanych źródeł prawa, zaliczając do najwyższego prawa konstytucję i zgodne z nią ustawy oraz wszystkie traktaty zawierane z innymi państwami, art. VII – zawiera uregulowania dotyczące wejścia w życie konstytucji (po ratyfikacji przez co najmniej 9 stanów).

27 poprawek – za najważniejsze uważa się pierwsze dziesięć poprawek, tzw. Deklarację Praw w których zawarto podstawowe prawa obywateli USA.

ROZWÓJ FEDERALIZMU W USA

Rozwój federalizmu dzielimy na trzy okresy: do połowy XIX w. obowiązywała formuła tzw. formalizmu dualistycznego – traktowano jako oddzielne, różne i niezależne uprawnienia rządu federalnego i stanów w XX w. pojawia się tzw. federalizm kooperatywny – stany i rząd centralny nawzajem dopełniają się, realizując wspólne cele. reforma Reagana, kontynuowana także przez Busha – likwidacja 25% subsydiów federalnych, ograniczanie liczby programów pomocy dla stanów itd.

PREZYDENT Ustrój polityczny w USA określa się jako system prezydencki, ponieważ w porównaniu z europejskim modelem parlamentarno-gabinetowym, rola prezydenta jest nieporównanie większa. Według konstytucji, prezydent jest równorzędnym z Kongresem przedstawicielem narodu.  Prezydent posiada prawo weta trzech rodzajów: regularne – odmowa podpisania ustawy, która może być odrzucona większością 2/3 głosów Kongresu (co zdarza się bardzo rzadko), tzw. kieszonkowe – w sytuacji gdy projekt ustawy trafia do podpisu w ciągu ostatnich 10 dni sesji Kongresu, prezydent może nie zająć stanowiska wobec tego projektu, co nie pozwala na wejście ustawy w życie, nieformalne – prezydent nie wydaje aktów wykonawczych do ustawy.

KONGRES Kongres USA jest bikameralny, tzn. składa się z dwóch izb: Izba Reprezentantów – członkowie pochodzący z okręgów wyborczych, na które podzielone są stany, Senat – członkowie pochodzący z poszczególnych stanów. Kompetencje Kongresu można podzielić na kilka rodzajów: ustrojodawcze (znaczna rola w procesie zmiany konstytucji), ustawodawcze(uchwalanie ustaw), kreacyjne (w pewnych sytuacjach wybór prezydenta i wiceprezydenta), sądownicze i śledcze, kontrolne.

Izba Reprezentantów składa się ze 435 członków wybieranych na kadencję trwającą 2 lata. Członkowie tej izby reprezentują grupy wyborców zamieszkujące okręgi wyborcze, na które podzielone są stany. Z reguły zasiadający w Izbie Reprezentantów są specjalistami zajmującymi się wąskimi dziedzinami. Posiedzeniom Izby Reprezentantów przewodniczy speaker, który jest także przewodniczącym większości partyjnej. Zajmuje się on podejmowaniem decyzji o przebiegu obrad i przekazuje ustawy właściwym komisjom. Reprezentuje także izbę na zewnątrz.

SENAT Złożony jest ze 100 członków, których kadencja wynosi 6 lat, z tym, że co 2 lata wymieniana jest 1/3 składu izby. Senatorowie reprezentują stany. Z reguły zasiadający w Senacie są osobami wyspecjalizowanymi w szerokich zagadnieniach.

WŁADZA SĄDOWNICZA Sędziowie amerykańscy, według zapisów konstytucyjnych są niezawiśli i pełnią swe funkcje bezterminowo, nawet dożywotnio. Do usunięcia sędziego może dojść tylko w drodze impeachmentu. Sądy tworzy Kongres, który określa ich właściwości i organizację, a także wynagrodzenie sędziów. Natomiast sędziów sądów federalnych mianuje prezydent, jeżeli stanowisko opróżni się w wyniku rezygnacji lub śmierci. W Stanach Zjednoczonych obowiązuje system prawa precedensowego. Sąd sam ustanawia normę prawną, w przypadku gdy brakuje podstaw w prawie pisanym do rozstrzygnięcia danej sprawy. Powstaje w ten sposób precedens, który staje się podstawą rozstrzygnięcia w przyszłości takich samych bądź bardzo podobnych spraw.

SYSTEM PARTYJNY W Stanach Zjednoczonych jest system dwupartyjny, co oznacza, iż na tamtejszej scenie politycznej liczą się tylko dwie partie polityczne: Partia Demokratyczna i Partia Republikańska, inne ugrupowania nie odgrywają poważniejszej roli. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii, rządy w kraju sprawuje tylko jedna, zwycięska partia. Dwupartyjność amerykańska różni się jednak znacznie od tej w brytyjskim wydaniu. Dyscyplina partyjna w USA jest wyjątkowo słaba, w praktyce często dochodzi do sytuacji, gdy w niektórych głosowaniach Demokraci ze stanów południowych przyłączają się do Republikanów. Powstaje w takich przypadkach tzw. konserwatywna koalicja.