🗊Презентация Саладағы экономика

САЛАДАҒЫ ЭКОНОМИКА

Пән және курс міндеттері Ұлттық шаруашылық жүйесіндегі энергетика. Қазақстанның энергетикалық шаруашылықтары. Қазақстан ұлттық шаруашылық салаларын энергиямен жабдықтаудың мәні мен ерекшеліктері.

Бөлім бойынша жалпы мағұлмат

Ұлттық шаруашылық жүйесіндегі энергетика

Техникалық, физикалық, аэродинамикалық аспектілерді қозғап, мәселені күрделендірмей-ақ қояйық. Қарапайым тілмен айтқанда балама энергия көздері бізге электр қуатын не болмаса энергияның басқа түрін (механикалық, жылулық) алу үшін қажет. Жел энергиясын арнайы электр генераторлардың, диірмендердің көмегімен түрлендіру арқылы осындай қуат түрін алуға болады. Техникалық, физикалық, аэродинамикалық аспектілерді қозғап, мәселені күрделендірмей-ақ қояйық. Қарапайым тілмен айтқанда балама энергия көздері бізге электр қуатын не болмаса энергияның басқа түрін (механикалық, жылулық) алу үшін қажет. Жел энергиясын арнайы электр генераторлардың, диірмендердің көмегімен түрлендіру арқылы осындай қуат түрін алуға болады.

Биоэнергетикасы

Қазақстанның энергетикалық шаруашылықтары.

Тұрғын-үй-коммуналдық шаруашылығы құрылымында жылу тораптары орталықтан жылумен қамтамасыз ету жүйесінің басты элементтері болып табылады. Қалалардағы магистралды және қосымша жылу тораптарының қанағаттанарлықсыз күйінің салдарынан жылу энергиясын тасымалдау кезінде жылу энергиясының жоғалуы көптеп кездеседі. Қазақстандағы бар жылу тораптарынындағы жылу энергиясының көптеп жоғалуына (әр түрлі бағалаулар бойынша 15%-дан 30%-ға дейін) бірнеше факторлар әсер етеді. Оларға мыналар жатады: ірі өнеркәсіп тұтынушыларының жоғалу салдарынан жылу тұтыну көлемінің азаюы; жылу тораптарының төмен өткізу қабілеті; жылумен қамтамасыз ету аумағындағы аз меншікті жылу жүктемесі; желі төсемдеріне ескірген технологияны қолдану; ғимараттың тиімсіз жылу қорғанысы (термооқшаулау); коммерциялық есепке алу позициясына: аудан бірлігіндегі жылу шығымын есептеу мен бақылау жасаудың тиімді әдісінің жоқтығы; аудан бірлігіндегі жылытуға жалпы қалалық нормативті қолдану, үйдің кіре берісі мен қабат санын, ғимараттың әр түрлі жылу сақтау мүмкіндігін ескермеу. Жоғарыда аталғандарға толықтыру ретінде, жылумен қамтамасыз ету үрдісін есепке ала отырып, келесі проблемаларды атап көрсетуге болады: жылуды өндіру мен тасымалдауда шығынды азайтуды жақсартуға мүмкіндік беретін, жылумен қамтамасыз ету саласында инвестиция тартуды арттыратын тиімді тарифтік саясаттың жоқтығы; жылуды үнемдеу туралы бар технологиялармен халықтың хабарсыз болу жайттары; жылуды үнемдеу саясатына қатысты заңнамалық регламенттердің, жылу энергиясын тұтыну көлеміне автоматты реттеу механизмдерін енгізу келісімшарттарының жоқтығы; жылумен қамтамасыз етуде энергия аудиті және энергия менеджменті механизмдерін қолданудың толық қамтылмауы; альтернативті энергия көздерінен жылу алуға және қолда бар негізгі қорларға реконструкция жасауға ынталандырудың жоқтығы.

Болашақ Қазақстанның энергетикалық шаруашылығы

Болашақ Қазақстан энергетика шаруашылығы жеңіл әрі таза Әлемдік тәжірибеде күн энергиясын пайдалану да тиімді әдістің бірі саналады. Еліміздің табиғи жағдайы күн энергетикасын дамыту үшін аса қолайлы екендігі баяғыда-ақ дәлелденген болатын. Мәселен, оңтүстік өңірлерде жүргізілген зерттеулер қорытындысы күн сағаттарының саны жылына 2200-2300 сағатқа жететіндігін көрсетті. Жалпы, әлемде күн энергиясын электр ретінде қолдануы шынайы жүзеге асуы үшін, ғалымдарға көптеген кедергілерден өту керек болды. Тек қана қазір 100 жылдан астам уақыт өткеннен кейін ғана, күн энергиясын электрлік қолдану мәселесімен айналысатын жаңа ғылым саласы – «гелиоэнергетика» пайда болды. Бүгінгі таңда бұл саладағы жетістіктер өте көп.

Қазақстан ұлттық шаруашылық салаларын энергиямен жабдықтаудың мәні мен ерекшеліктері Дүниежүзілік шаруашылықтың экономикалық негізін бір-бірімен тығыз байланысқан ұлттық шаруашылықтар мен салалық құрылымдар құрайтынын білесіздер. Қазіргі заманғы дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрылымы 4 сектордан тұрады.Аталған секторлардың ұлттық жиынтық өнімдегі арасалмағы кез келген елдің әлеуметтік-экономикалық даму дәрежесін анықтауда маңызды рөл атқарады. Алғашқы екі сектор шаруашылықтың өндірістік саласын құраса, соңғылары өндірістік емес салаға жатады. Адамзат қоғамының даму тарихында шаруашылық салаларының үлесі ұдайы өзгеріп отырды. Индустриялануғадейінгі кезенде ұзақ, уақыт бойы экономикадағы жетекші сала болған 1-сектордың үлесі дүниежүзі бойынша жыл сайын қысқарып келеді. Жоғары дамыған елдерде бастапқы сектор үлесі 2—3% ғана, бұл ұлттың жиынтық өнім көлемінің үлкендігімен түсіндіріледі. Дүниежүзі бойынша бұл саланың өнімі жөнінен ірі елдер (АҚШ, Ресей, Қытайжәне Үндістан) жетекші орын алады. Канада шикізат өндірісімен, ал Жапония азық-түлік өндірумен көзге түседі. Бастапқы сектор әлі де жетекші орын алғанымен, мешеу елдер өнім көлемі жөнінен дамыған елдерден артта тұр. Индустриялық кезеңге тән 2-сектордың басымдылығы пайдалы қазбаларға бай және өтпелі экономика тән елдерде ғана байқалуда. XX ғасырдың соңында өндірістік салада өнеркәсіп жетекші орында болды, оның өнімі ұлттық жиынтық өнімнің 34%-ын құрады

Ұлттық Шаруашылық

Халықтық(ұлттық) шаруашылық құрылымы

Ұлттық шаруашылық саласының алатын орны ерекше Ұлттық шаруашылық саласының алатын орны ерекше

Қазақстан шаруашылығы: кәсіпорындар - салалар - салааралық кешендер Қазақстан шаруашылығы - бұл өте кең ұғым. Оны үш деңгейге бөліп қарастыруға болады. Бірінші деңгей - кәсіпорындар мен мекемелер. Бұлар — экономикалық «құрылыстың» өзіндік «кірпіштері» болып табылады. Олардың саны казір 200 мыңнан асты. Кәсіпорындарға - фабрикалар, зауыттар, шахталар, электр стансалары, шаруа қожалықтары жатады. Ал мекемелер - бұлар оқу орындары, ауруханалар, дүкендер, театрлар. Нарықтық экономикада меншік түрлері және кәсіпорындарды ұйымдастыру өзінше сипат алады. Қазақстанда жеке меншік пен мемлекеттік кәсіпорындармен қатар, аралас (жекеше-мемлекеттік және шетелдік фирмалармен біріккен), шетелдік кәсіпорындар да жұмыс істейді. Қазақстан шаруашылығы: кәсіпорындар - салалар - салааралық кешендер Қазақстан шаруашылығы - бұл өте кең ұғым. Оны үш деңгейге бөліп қарастыруға болады. Бірінші деңгей - кәсіпорындар мен мекемелер. Бұлар — экономикалық «құрылыстың» өзіндік «кірпіштері» болып табылады. Олардың саны казір 200 мыңнан асты. Кәсіпорындарға - фабрикалар, зауыттар, шахталар, электр стансалары, шаруа қожалықтары жатады. Ал мекемелер - бұлар оқу орындары, ауруханалар, дүкендер, театрлар. Нарықтық экономикада меншік түрлері және кәсіпорындарды ұйымдастыру өзінше сипат алады. Қазақстанда жеке меншік пен мемлекеттік кәсіпорындармен қатар, аралас (жекеше-мемлекеттік және шетелдік фирмалармен біріккен), шетелдік кәсіпорындар да жұмыс істейді.

Ауыл шаруашылығына, мысалы, мәдени өсімдіктер өсірумен, мал шаруашылығымен айналысатын кәсіпорындар жатады. Ал өндіріс құралдары мен (отын, металл, машиналар) тұтыну тауарларының негізгі бөлігін өндіретін барлық кәсіпорындар өнеркәсіпті құрайды. Сол сияқты, білім беру - оқу орындарының, ал денсаулық сақтау — медициналық мекемелердің жиынтығы болып саналады. Шаруашылық салалары салааралық өндірістік кешендерді құрайды. Бұл елдің экономикасының үшінші деңгейі. Сонымен, салааралық өндірістік кешен дегеніміз - бір-бірімен тығыз байланысқан және ортақ ақырғы өндіріс нәтижесі бар салалардың үйлесімі. Өндірістік сала немесе материалдық өндіріс саласы материалдық игіліктерді (азық-түлік, энергия, металл, машина, үй) жасайтын барлық қызмет түрлерін қамтиды. Өндірістік емес сала әр түрлі қызмет көрсетумен айналысады. Олардың біреулері - халыққа, екіншілері - кәсіпорындар мен мекемелерге, ал үшіншілері екеуіне де қызмет көрсетумен шұғылданады. Материалдық емес өндіріс мекемелері ірі және тез дамып келе жатқан қызмет саласы, ол министрлер қызметінен (елді басқару) шаштараз бен даяшының қызметтеріне дейінгі түрлерді қамтиды. Ауыл шаруашылығына, мысалы, мәдени өсімдіктер өсірумен, мал шаруашылығымен айналысатын кәсіпорындар жатады. Ал өндіріс құралдары мен (отын, металл, машиналар) тұтыну тауарларының негізгі бөлігін өндіретін барлық кәсіпорындар өнеркәсіпті құрайды. Сол сияқты, білім беру - оқу орындарының, ал денсаулық сақтау — медициналық мекемелердің жиынтығы болып саналады. Шаруашылық салалары салааралық өндірістік кешендерді құрайды. Бұл елдің экономикасының үшінші деңгейі. Сонымен, салааралық өндірістік кешен дегеніміз - бір-бірімен тығыз байланысқан және ортақ ақырғы өндіріс нәтижесі бар салалардың үйлесімі. Өндірістік сала немесе материалдық өндіріс саласы материалдық игіліктерді (азық-түлік, энергия, металл, машина, үй) жасайтын барлық қызмет түрлерін қамтиды. Өндірістік емес сала әр түрлі қызмет көрсетумен айналысады. Олардың біреулері - халыққа, екіншілері - кәсіпорындар мен мекемелерге, ал үшіншілері екеуіне де қызмет көрсетумен шұғылданады. Материалдық емес өндіріс мекемелері ірі және тез дамып келе жатқан қызмет саласы, ол министрлер қызметінен (елді басқару) шаштараз бен даяшының қызметтеріне дейінгі түрлерді қамтиды.

Сонымен осы жайттарды ескере отырып еліміздегі шаруашылық салаларын энергиямен қамтамасыз етудің мәнінің өте жоғары екенін түсінуге болады. Өйткені жоғарыда атап кеткеніміздей шаруашылық саласыз ел экономикасының, халықтық күн көріс қамының алға баспайтының ұғуға болады. Және ерекшеліктері үлкен рөл атқарады. Сонымен осы жайттарды ескере отырып еліміздегі шаруашылық салаларын энергиямен қамтамасыз етудің мәнінің өте жоғары екенін түсінуге болады. Өйткені жоғарыда атап кеткеніміздей шаруашылық саласыз ел экономикасының, халықтық күн көріс қамының алға баспайтының ұғуға болады. Және ерекшеліктері үлкен рөл атқарады.